Teorie stosunków międzynarodowych a transformacja NATO w okresie pozimnowojennym
[Theories of International Relations and NATO Transformation in the Post-Cold War Period]

Rozdział w recenzowanej książce naukowej

Miejsce: Warszawa
Rok wydania: 2020
Tytuł publikacji: Polska i Europa w perspektywie politologicznej : księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Konstantemu Adamowi Wojtaszczykowi z okazji 45-lecia pracy akademickiej. T. 2
Redaktorzy: Jacek Wojnicki, Justyna Miecznikowska, Łukasz Zamęcki
Strony od-do: 467-483
Streszczenie: Koniec zimnej wojny, do którego między innymi doprowadziło NATO, postawił przed Sojuszem Atlantyckim szereg wyzwań i dylematów dotyczących przetrwania i przyszłości transatlantyckich stosunków bezpieczeństwa w zmienionej sytuacji międzynarodowej. Debata na temat przyszłości Sojuszu nie została do tej pory zakończona z uwagi na zróżnicowane postawy poszczególnych państwach członkowskich i koncepcje teoretyczne. Kluczowe znaczenie dla oceny możliwości transformacji NATO w okresie pozimnowojennym jest określenie strategii transatlantyckiej przez Stany Zjednoczone, które nadal pozostają kluczowym członkiem Sojuszu Atlantyckiego. Biorąc pod uwagę przemiany polityki międzynarodowej od przełomu lat 80. i 90. XX w. celem artykułu jest analiza procesu transformacji NATO z punktu widzenia trzech najważniejszych teorii stosunków międzynarodowych, tj. neorealizmu, neoliberalnego instytucjonalizmu i konstruktywizmu społecznego. Każda z nich oferuje inne podejście do kwestii redefinicji funkcjonowania Sojuszu Atlantyckiego po zakończeniu zimnej wojny. Pomimo różnic można traktować te podejścia teoretyczne jako wzajemnie uzupełniające się a nie konkurujące ze sobą.
Słowa kluczowe: NATO, okres pozimnowojenny, strategia międzynarodowa USA, transatlantyckie stosunki bezpieczeństwa, teorie stosunków międzynarodowych, neorealizm, neoliberalny instytucjonalizm, konstruktywizmu społecznego