Rygoryzm i laksyzm moralny we wczesnochrześcijańskich ruchach heretyckich na podstawie "Diversarum hereseon liber" Filastriusza z Brescii
[Rigorism and Moral Laxity in Early Christian Heretical Movements. Based on "Diversarum hereseon liber" of Philastrius of Brescia]

Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowany

Czasopismo: Roczniki Teologiczne (ISSN: 2353-7272)
Rok wydania: 2017
Tom: 64
Numer czasopisma: 4
Strony od-do: 35-51
Streszczenie: Celem artykułu jest ukazanie dwóch skrajnych postaw, reprezentowanych przez różne wczesnochrześcijańskie ruchy heretyckie: rygoryzmu ascetycznego i rozwiązłości moralnej. Głównym tekstem źródłowym jest pierwszy łaciński katalog herezji, napisany między rokiem 380 a 388 przez biskupa Brescii Filastriusza. Wybór źródła został podyktowany dwoma powodami. Traktat ten zawiera opis największej ilości ugrupowań heretyckich, a równocześnie jest najmniej znany. Informacje zawarte w dziele Filastriusza, zestawione porównawczo z opisami zawartymi w innych patrystycznych katalogach herezji – Epifaniusza, Teodoreta z Cyru, Jana Damasceńskiego, Augustyna i Izydora z Sewilli – prowadzą do następujących wniosków: 1. większość ruchów heretyckich kierowała się radykalizmem ascetycznym, motywowanym najczęściej przesadnie literalną egzegezą tekstów biblijnych (np. gnostycy, enkratyci, bezsandałowi); 2. nieliczne ruchy o podejściu laksystycznym kierowały się rozwiązłością moralną (np. szymonianie, karpokratianie, symmachianie), której rozmiary trudno jednoznacznie ocenić, ponieważ obiektywizm przekazu Filastriusza został osłabiony przez stosowanie inwektywy i nastawienie apologetyczne autora, mające na celu obronę ortodoksyjnej doktryny i moralności; 3. istniały również ugrupowania, które w paradoksalny sposób łączyły rozwiązłość z elementami ascetyzmu (np. borborianie, adamianie).
Słowa kluczowe: herezje wczesnochrześcijańskie, rygoryzm, laksyzm moralny, Filastriusz z Brescii
Dostęp WWW: http://czasopisma.tnkul.pl/index.php/rt/article/view/6139/6241
DOI: 10.18290/rt.2017.64.4-3

---

Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Mariusz Szram",
title = "Rygoryzm i laksyzm moralny we wczesnochrześcijańskich ruchach heretyckich na podstawie ''Diversarum hereseon liber'' Filastriusza z Brescii",
journal = "Roczniki Teologiczne",
year = "2017",
number = "4",
pages = "35-51"
}

Cytowanie w formacie APA:
Szram, M. (2017). Rygoryzm i laksyzm moralny we wczesnochrześcijańskich ruchach heretyckich na podstawie "Diversarum hereseon liber" Filastriusza z Brescii. Roczniki Teologiczne, 4, 35-51.