English equivalents of dicere in prose translations of Jerome’s Psalters

Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowany

Czasopismo: Roczniki Humanistyczne (ISSN: 0035-7707)
Rok wydania: 2013
Tom: 61
Numer czasopisma: 5
Strony od-do: 7-27
Streszczenie: Badanie ekwiwalentów łacinskiego dicere w angielskich tłumaczeniach Psałterzy św. Hieronima dokonanych pomiędzy okresem staroangielskim a wczesno-nowoangielskim wykazuje, że mamy do czynienia z czterema relewantnymi odpowiednikami: cweðan, secgan > seien > say, tell i speak. W każdym z badanych okresów czasownik dicere jest tłumaczony na angielskie prototypowe czasowniki, z tym, że prototypy z upływem czasu ulegają zmianom: w języku staroangielskim występują zarówno cweðan jak i seccgan, ale to cweðan ma status prototypu. W okresie średnioangielskim oba czasowniki są kontynuowane, ale użycie quēthen podlega ścisłym ograniczeniom zarówno morfologicznym jak i syntaktycznym, a status prototypu uzyskuje seien i to właśnie seien jest użyte we wszystkich badanych tekstach i we wszystkich kontekstach w okresie średnioangielskim oraz w przeważającej większości kontekstów w tłumaczeniu z okresu wczesno-nowoangielskiego. W ostatnim okresie jako odpowiedniki dicere pojawiają się w 4 z 38 badanych kontekstów również czasowniki tell i speak, które już od okresu średnioangielskiego cechuje duża częstotliwość użycia w języku, ale w badanych tekstach są one używane jako ekwiwalenty loqui, annuntiare, enarrare i narrare. Wskazuje to na dużą stabilność wyboru ekwiwalentów (największą w okresie średnioangielskim), co z kolei jest przejawem tradycyjnego podejścia do tłumaczeń biblijnych, w których tłumaczeniu podlega w pierwszej kolejności warstwa formalna. Jest to w równym stopniu skutek przekonania, że w tekście sakralnym znaczenie niesione jest nie tylko drogą bezpośredniego przekazu językowego, co przejaw postawy szacunku dla tłumaczonego tekstu.
Słowa kluczowe: Psałterz, czasowniki, dicere, ekwiwalenty, tłumaczenie Biblii
Dostęp WWW: https://tnkul.pl/files/userfiles/files/RH_2013_vol61_5_007-025_Charzynska.pdf

---

Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Magdalena Charzyńska-Wójcik",
title = "English equivalents of dicere in prose translations of Jerome’s Psalters",
journal = "Roczniki Humanistyczne",
year = "2013",
number = "5",
pages = "7-27"
}

Cytowanie w formacie APA:
Charzyńska-Wójcik, M. (2013). English equivalents of dicere in prose translations of Jerome’s Psalters. Roczniki Humanistyczne, 5, 7-27.