Kinga Strycharz-Bogacz

Pieśń „Już to po zachodzie słońca" do Matki Bożej Gietrzwałdzkiej w przekazach z żywej tradycji
[The song "Już to po zachodzie słońca" ("It is already after the sunset") in the recordings from living tradition]

Rozdział w recenzowanej książce naukowej

Miejsce: Olsztyn
Rok wydania: 2018
Tytuł publikacji: Matka Boża Gietrzwałdzka w wierze, pobożności, teologii i sztuce – dawniej i dziś. Perspektywa uniwersalna i regionalna
Redaktorzy: Katarzyna Parzych-Blakiewicz, Stanisław Kuprjaniuk
Strony od-do: 281-295
Streszczenie: Artykuł przedstawia funkcjonowanie pieśni do Matki Bożej Gietrzwałdzkiej "Już to po zachodzie słońca" w przekazach z żywej tradycji. Ta pieśń, zainspirowana objawieniami w Gietrzwałdzie i napisana w 1877 r. przez Andrzeja Samulowskiego, przekazywana była drogą ustną i w ten sposób dotarła ona do wielu parafii na terytorium naszego kraju. Podczas badań terenowych zebrano 22 przekazy tej pieśni, które pochodzą z 9 regionów Polski. Studia nad tym materiałem wykazały, iż pieśń ta posiada cztery wersje melodyczne, z których wersja I i II mają liczne warianty, jak również, iż jest to pieśń wielofunkcyjna (maryjna, dziadowska, pielgrzymkowa, pogrzebowa). Uwagę zwraca ogromna różnorodność wszystkich przekazów pieśni, każdy z nich jest inny, często wykazujący lokalne uwarunkowania, co potwierdza, że cechuje je bogata wariabilność melodyczna, metrorytmiczna, międzystroficzna, agogiczna i odmienny sposób wykonawstwa wokalnego, jak również duża wariantywności tekstu.
Słowa kluczowe: żywa tradycja ludowych pieśni religijnych, wielofunkcyjność pieśni, wariabilność melodyczna, wariantywność tekstu, lokalne uwarunkowania wykonawcze