Analekta = Lúnyǔ / Konfucjusz
[Analekta = Lúnyǔ / Confucius]

Książka naukowa recenzowana

Miejsce: Warszawa
Rok wydania: 2018
Redaktorzy: Karolina Kozakowska, Aleksandra Zych
Streszczenie: Analekta (Lunyu) to, zebrane w dwudziestu księgach, powiedzenia chińskiego myśliciela Konfucjusza (Kongzi) oraz jego najbliższych uczniów, którzy wywodzili się z warstwy ru – ludzi zajmujących się ceremoniałem dworskim i religijnym, stąd chińska nazwa konfucjanizmu – rujiao. Przedstawiona w tekście wizja moralności stała się fundamentem kultury konfucjańskiej w Chinach, a także w Korei i Japonii. Humanistyczna i antropocentryczna myśl Konfucjusza wywarła niebagatelny wpływ na kolejne pokolenia filozofów, którzy reintrepretowali jego koncepcje oraz na zwykłych ludzi, których tożsamość była i jest do chwili obecnej kształtowana zarówno przez myśl moralną, jak i społeczno-polityczną. Przedstawiona w Analektach utopia to państwo w stanie harmonii he, zarządzane przez moralnie doskonałego władcę junzi, oddziałującego na lud przy pomocy charyzmy de. Państwo takie, jego władca oraz każdy poddany urzeczywistnia na ziemi naturalny ład dao, którego najwyższym patronem jest niebo tian. Wizja autorytarnego państwa, zarządzanego przez elity i władcę-mędrca, będącego dla ludu niczym ojciec, była bliska wszystkim konfucjanistom. Kolejną zasadniczą cechą konfucjańskiego sposobu myślenia o człowieku, było to, że niezależnie od tego, jaka jest jego wrodzona natura, człowiek może i powinien nauczyć się postępować w sposób słuszny (yi). Ideał etyczny ren to koncepcja, która zmieniała się częściowo wraz z interpretacjami dokonywanymi przez chińskich myślicieli, lecz jej sedno pozostało niezmienne – każda osoba powinna umieć nawiązywać i podtrzymywać harmonijne relacje, zwłaszcza w kręgu rodziny i klanu. Nauka właściwego okazywania emocji, posłuszeństwa wobec ojca, a potem władcy (xiao), przestrzeganie hierarchii społecznej i rygorystyczne wypełnianie obowiązków narzuconych przez role społeczne, zasada nieszkodzenia innym (shu), wyrabianie w sobie pożądanych społecznie cech miękkich, a wreszcie umiejętność postępowania zgodnego z moralnym ideałem (ren), składały się na trwający całe życie proces samodoskonalenia (xiushen) oparty na refleksji i analizowaniu własnego postępowania. Oprócz refleksji nad moralnością i ówczesnym społeczeństwem lektura Analektów dostarcza informacji o warunkach życia Konfucjusza i jego uczniów, ich charakterach, oraz wzajemnych relacjach. Daleki od późniejszych hagiograficznych przekazów tekst przedstawia Mistrza jako nauczyciela pragnącego zaszczepić innym szacunek do własnej kultury i dziedzictwa Pierwszych Władców (xian wang), który nigdy nie piastował wysokich stanowisk na dworze królewskim. Jego wady, wahania, co do właściwego postępowania, popełniane błędy, zniechęcenie brakiem posłuchu wśród władców są interpretowane na korzyść autentyczności przekazu - starożytny myśliciel wydaje się człowiekiem z krwi i kości, przez co czytelnik może łatwiej zrozumieć motywy jego postępowania. Odmienne od zachodniego, holistyczne postrzeganie świata przez Chińczyków spowodowało, że wiele pojęć i koncepcji pojawiających się w filozofii chińskiej nie ma swoich odpowiedników w filozofii zachodniej. Tym niemniej „główna nić”, która jak osnowa przenika całą konfucjuszowską refleksję o moralności pozostaje czytelna dla każdego człowieka – jest nią zasada „czego sam nie pragniesz, nie rób innym”. Zasada ta oraz cechy miękkie, które powinien posiadać człowiek moralnie doskonały (junzi) są uniwersalne, choć nie w każdym systemie wartości wysoko cenione. Zapoczątkowana przez Konfucjusza myśl etyczna może stanowić zatem istotne uzupełnienie, mającej swoje źródło w księgach objawionych, zachodniej deontolgii. Niniejsze tłumaczenie klasycznego tekstu chińskiego zostało uzupełnione o rozdziały mające ułatwić czytelnikowi zrozumienie wczesnokonfucjańskiej myśli. Wprowadzenie do rozważań o konfucjuszowskiej moralności zawiera obszerne informacje o warsztacie badacza, glosariusz – objaśnienie kluczowych pojęć, w jednym z rozdziałów przedstawiono możliwe interpretacje jednej z najważniejszych wypowiedzi Konfucjusza dotycz
Słowa kluczowe: Konfucjusz, etyka konfucjańska

---

Cytowanie w formacie Bibtex:
@book{1,
author = "Katarzyna Pejda",
title = "Analekta = Lúnyǔ / Konfucjusz",
year = "2018",
}

Cytowanie w formacie APA:
Pejda, K. (2018). Analekta = Lúnyǔ / Konfucjusz. Warszawa: