Ku „jednej nieróżnej Rzeczypospolitej”. Król Zygmunt August wobec idei unii polsko-litewskiej
[Towards "One Not-Different Republic". King Sigismund Augustus' Attitude to the Idea of the Polish-Lithuanian Union]

Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowany

Czasopismo: Roczniki Humanistyczne (ISSN: 0035-7707)
Rok wydania: 2011
Tom: 59
Numer czasopisma: 2
Strony od-do: 81-98
Streszczenie: Kwestia unii polsko-litewskiej, która stała się jednym z głównych postulatów egzekucyjnych wysuwanych przez szlachtę na sejmach już od początku panowania króla Zygmunta Augusta w Koronie (1548-1572), była też jednym z głównych tematów korespondencji monarchy z jego najważniejszymi litewskimi partnerami politycznymi – Mikołajami Radziwiłłami „Rudym” (ok. 1515-1584) i „Czarnym” (1515-1565). W listach królewskich dobrze uchwytna jest taktyka, która przez prawie 20 lat pozwalała skutecznie hamować projekt polsko-litewskiej unii realnej godzącej w dynastyczne interesy Jagiellonów – zakaz agitacji prounijnej i formowanie wokół Radziwiłłów litewskiego stronnictwa antyunijnego, obstrukcja, pozorne ustępstwa, wygrywanie poselsko-senatorskich animozji, zręczna gra na zwłokę. Listy jednoznacznie wskazują, że zmiana stanowiska w kwestii unii, która dokonała się na początku lat 60., była dla Zygmunta Augusta pochodną przyjętego rozwiązania kwestii inflanckiej, a król stanął na stanowisku, że tylko na drodze unii z Koroną jest w stanie zapewnić militarne bezpieczeństwo i integralność terytorialną Wielkiego Księstwa Litewskiego. Przechodząc od stanowiska skrajnie antyunijnego na pozycję głównego jej zwolennika i animatora, Zygmunt August nie zmienił jednak zasadniczego dla niego postulatu utrzymania odrębności Korony i Litwy jako związku opartego na zasadzie równości obu partnerów. To właśnie ostatni Jagiellon rozstrzygnął o federacyjnym kształcie związku Korony i Litwy.
Słowa kluczowe: unia polsko-litewska, unia lubelska (1569), Zygmunt II August (1520-1572), Radziwiłłowie, korespondencja


Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Agnieszka Januszek-Sieradzka",
title = "Ku „jednej nieróżnej Rzeczypospolitej”. Król Zygmunt August wobec idei unii polsko-litewskiej",
journal = "Roczniki Humanistyczne",
year = "2011",
number = "2",
pages = "81-98"
}

Cytowanie w formacie APA:
Januszek-Sieradzka, A. (2011). Ku „jednej nieróżnej Rzeczypospolitej”. Król Zygmunt August wobec idei unii polsko-litewskiej. Roczniki Humanistyczne, 2, 81-98.