Ubiory, ludzie i sieci społeczne w „Regestrze a spisku wszystkich rzeczy pańskich” podskarbiego koronnego Mikołaja Szydłowieckiego z 1525 roku
[Garments, People and Social Networks in the 1525 Regester, or Census of the Lord’s Things of the Crown Treasurer Mikołaj Szydłowiecki]
Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowanyCzasopismo: Perspektywy Kultury (ISSN: 2081-1446)
Rok wydania: 2023
Tom: 43
Numer czasopisma: 4, 2
Strony od-do: 71-88
Streszczenie: Artykuł został oparty na archiwalnym inwentarzu mobiliów (ubiorów, tkanin, dodatków, wyrobów ze złota i srebra) Mikołaja Szydłowieckiego, podskarbiego wielkiego koronnego (1515–1532), kasztelana sandomierskiego (1515), starosty radomskiego (1507–1532), olsztyńskiego (1523). Nie jest to tylko wykaz tego, co podskarbi ma, ale także rejestr tego, co miał, a co już nie jest w jego posiadaniu z powodu tak przeróbek odzieży, jak i na skutek przekazywania ruchomości innym osobom. To ważna właściwość tego inwentarza, która w znacznej mierze decyduje o jego unikatowości. Rejestr ten ma charakter spisu aktualnego i praktycznie użytkowanego, a nie jedynie dokumentacyjnego. Zasób ujętych w rejestrze informacji jest więc znacząco szerszy niż zazwyczaj w przypadku ruchomości mobiliów, zwłaszcza w kontekście historii poszczególnych przedmiotów, określanej w literaturze socjolo-gicznej jako „życie rzeczy”. Dobrze uchwytne jest nadawanie im „drugiego życia”, czyli przekształcanie gotowych ubiorów poprzez ich prucie i ponowne wykorzystywanie poszczególnych części do naprawy, wykończenia czy ozdobienia innych części garderoby. Drugi z tych aspektów to wykorzystywanie ubiorów i tkanin w stosunkach międzyludzkich, tworzeniu i utrzymywaniu sieci społecznych, budowaniu relacji klientalnych, a w końcu korzystanie z nich w propagandzie własnej pozycji i prestiżu. Łącznie w inwentarzu Miko-łaja Szydłowieckiego zostało wymienionych 160 gotowych ubiorów i tekstylnych dodatków. Spośród wszystkich ujętych w tym rejestrze ubrań w posiadaniu podskarbiego pozostawało 109, czyli 68%. Z 51 ubiorów (32%), które nie należały już do Szydłowieckiego, 49 zostało podarowanych, a dwa pożyczone innym osobom. Z owych 160 ujętych w rejestrze 17 (10,5%) pochodziło z podarunków dla podskarbiego. „Drugie życie” otrzymało 12 ze 160 ubiorów spisanych w rejestrze (7,5%).
Słowa kluczowe: Mikołaj Szydłowiecki (ok. 1475–1532), inwentarz mienia, ubiory, tkaniny, sieci społeczne, „życie rzeczy”
Dostęp WWW: https://czasopisma.ignatianum.edu.pl/pk/article/view/2023.430402.06/2518
DOI: DOI: 10.35765/pk.2023.430402.06
Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Agnieszka Januszek-Sieradzka",
title = "Ubiory, ludzie i sieci społeczne w „Regestrze a spisku wszystkich rzeczy pańskich” podskarbiego koronnego Mikołaja Szydłowieckiego z 1525 roku",
journal = "Perspektywy Kultury",
year = "2023",
number = "4, 2",
pages = "71-88"
}
Cytowanie w formacie APA:
Januszek-Sieradzka, A. (2023). Ubiory, ludzie i sieci społeczne w „Regestrze a spisku wszystkich rzeczy pańskich” podskarbiego koronnego Mikołaja Szydłowieckiego z 1525 roku. Perspektywy Kultury, 4, 2, 71-88.