Wilno – Kraków – Wilno. Podróże królowej Barbary Radziwiłłówny (1523–1551)
[Vilnius – Cracow – Vilnius. The Journeys of Queen Barbara Radziwiłł (1523–1551) ]
Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowanyCzasopismo: Perspektywy Kultury (ISSN: 2081-1446)
Rok wydania: 2022
Tom: 39
Numer czasopisma: 4
Strony od-do: 111-125
Streszczenie: W artykule poruszono kwestię podróży królowej Barbary Radziwiłłówny (1523–1551, koronowana 7 XII 1550), drugiej żony króla Zygmunta II Augusta (1520–1572, panował od 1548 r.). W polskiej historiografii zagadnienie podróży królowych podejmowane było incydentalnie, a do rzadkości należą ujęcia, które widzą podróż nie tylko jako przemierzanie przestrzeni i przekra-czanie granic geograficznych i politycznych, ale w wymiarze symbolicznym. Podróże podejmowane przez Radziwiłłównę uznać należy z jednej strony za odbiegające od europejskiego i polskiego standardu ze względu na nierówność stanową małżonków i powszechną niechęć do królowej oraz z uwagi na silne uczucie, które żywił do niej Zygmunt August, a także krótki okres, jaki spędziła u jego boku. Z drugiej strony, mimo tych charakterystycznych oko-liczności, swoją warstwą symboliczną jak najbardziej wpisują się w europejską tradycję i obyczaj. Najważniejszą i wymagającą przekroczenia największej liczby rzeczywistych i symbolicznych granic, bogatą w rytuały przejścia (rites de passage) była podróż „ślubna” do ojczyzny męża. Ta podróż z Wilna do Krakowa, mimo że odbyła ją nie narzeczona, ale żona, i mimo że była roz-ciągnięta w czasie i wymagała dodatkowych, długich postojów Barbary w drodze (Radom, Nowe Miasto Korczyn), zawiera zwyczajowe etapy podróży ślubnej, znaczone szeregiem rytuałów przejścia. W czasie pobytu w Krakowie Barbara przedsiębrała wraz z mężem liczne podróże do nieodległych Niepołomic, które stanowiły wyraźną ucieczkę przed trudnościami i rygorami życia na Wawelu. Z jednej strony królewska para, inaczej niż większość koronowanych głów, mogła spędzać czas niemal prywatny. Z drugiej, pobyty w Niepołomicach potęgowały trudności adaptacyjne Radziwiłłówny, a króla narażały na zarzut zaniedbywania obowiązków. Charakter pośmiertnego triumfu Zygmunt August nadał ostatniej podróży żony z Krakowa do Wilna, gdzie – zgodnie z własnym życzeniem – spoczęła po śmierci.
Słowa kluczowe: Barbara Radziwiłłówna (1523–1551), Zygmunt II August (1520–1572), Wilno, Kraków, Niepołomice, podróże królewskie, adventus reginae, rytuały przejścia
Dostęp WWW: https://czasopisma.ignatianum.edu.pl/pk/article/view/2519/2195
DOI: DOI: 10.35765/pk.2022.3904.10
Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Agnieszka Januszek-Sieradzka",
title = "Wilno – Kraków – Wilno. Podróże królowej Barbary Radziwiłłówny (1523–1551)",
journal = "Perspektywy Kultury",
year = "2022",
number = "4",
pages = "111-125"
}
Cytowanie w formacie APA:
Januszek-Sieradzka, A. (2022). Wilno – Kraków – Wilno. Podróże królowej Barbary Radziwiłłówny (1523–1551). Perspektywy Kultury, 4, 111-125.