„Przenosząc się ciągle z miejsca na miejsce obyczajem Numidów”. Jagiellońscy władcy i ich rodziny w czasie morowego powietrza w XV–XVI w.
[“Constantly moving from place to place like Numidians”. Jagiellonian rulers and their families in times of pestilence in the XVth and XVIth centuries ]
Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowanyCzasopismo: Studia Historica Gedanensia (ISSN: 2081-3309)
Rok wydania: 2021
Tom: 12
Numer czasopisma: 2
Strony od-do: 93-108
Streszczenie: Epidemie stanowiły w całej nowożytnej Europie zjawisko o bardzo dużej częstotliwości. W XV-XVI stuleciu jedynym skutecznym sposobem na uniknięcie niebezpieczeństwa zarażenia i niemal pewnej śmierci była ucieczka z zagrożonego epidemią miejsca. W XV w. często wystarczała niezbyt odległa podróż albo też monarchowie decydowali się od razu na wyjazd na daleką, mniej ludną Litwę, starając się ów fakt spożytkować w ramach praktykowanego objazdowego systemu sprawowania władzy. W stuleciu XVI, a zwłaszcza w drugiej jego połowie, często nie wystarczało jedynie przeniesienie się do odległej nawet miejscowości, a król i członkowie jego rodziny zmuszeni byli do przenoszenia się do kolejnych miejsc. Królowie i ich rodziny niemal zawsze czas izolacji spędzali we własnych dobrach. Do wyjątków należały sytuacje, gdy władca korzystał z gościny w dobrach magnackich lub kościelnych. Przez niemal 200 lat panowania Jagiellonów właściwie tylko jeden przypadek (1572 r.) można uznać za nieroztropne przyczynienie się dworu do rozprzestrzenienia zarazy. O ile w stuleciu XV w źródłach odnaleźć jeszcze można ślady realnego strachu koronowanych głów przed morowym powietrzem, dramatyczne opisy wielkich, często wyolbrzymionych strat demograficznych, o tyle w następnym wieku wybuch epidemii jawi się raczej jako przejściowa życiowa uciążliwość, powód niekorzystnych zawirowań w normalnym funkcjonowaniu państwa czy zmian w planach członków królewskiej rodziny.
Słowa kluczowe: morowe powietrze, epidemia, rodzina królewska, Jagiellonowie, Władysław II Jagiełło, Kazimierz IV Jagiellończyk, Zygmunt I Stary, Zygmunt II August
Dostęp WWW: https://www.ejournals.eu/Studia-Historica-Gedanensia/2021/Tom-12-2021_2/art/20879/
DOI: 10.4467/23916001HG.21.007.14989
Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Agnieszka Januszek-Sieradzka",
title = "„Przenosząc się ciągle z miejsca na miejsce obyczajem Numidów”. Jagiellońscy władcy i ich rodziny w czasie morowego powietrza w XV–XVI w.",
journal = "Studia Historica Gedanensia",
year = "2021",
number = "2",
pages = "93-108"
}
Cytowanie w formacie APA:
Januszek-Sieradzka, A. (2021). „Przenosząc się ciągle z miejsca na miejsce obyczajem Numidów”. Jagiellońscy władcy i ich rodziny w czasie morowego powietrza w XV–XVI w. Studia Historica Gedanensia, 2, 93-108.