Rozwój sieci parafialnej we wsiach królewskich lokowanych w widłach Wisły i Sanu w drugiej połowie XVI stulecia
[Development of the territorial structure of the Catholic Church in the villages located in the forks of the Vistula and San in the second half of the 16th century]

Artykuł naukowy w wydawnictwie zbiorowym recenzowany

Miejsce: Lublin
Rok wydania: 2019
Tytuł publikacji: Historia, ludzie i miejsca : księga pamiątkowa profesora Henryka Gapskiego
Redaktorzy: Robert Kozyrski
Strony od-do: 317-328
Streszczenie: We wsiach królewskich lokowanych na południowych obrzeżach Puszczy Sandomierskiej w drugiej połowie XVI stulecia w ciągu kilkudziesięciu lat powstało aż pięć parafii – w Sławogórze, Dzikowcu, Przewrotnej, Jeżowem i Pysznicy. Oficjalne ustanawianie nowych okręgów parafialnych, z reguły w początkach XVII stulecia, stanowiło na tym obszarze niejako sankcjonowanie istniejącego stanu rzeczy. Najpierw w inicjatywy miejscowej ludności pojawiały się nowe obiekty sakralne, wznoszone często bez oficjalnych pozwoleń, na gruntach nie przeznaczonych pod kościół, a dopiero z czasem biskup dokonywał erygowania nowej parafii z już funkcjonującą świątynią jako kościołem parafialnym. Z reguły w procesie fundacji parafii drugim koniecznym krokiem było jego uposażenie, ale w przypadku tych wsi, przewidywanych na centra nowych parafii, było ono wyznaczane już w dokumentach lokacyjnych. Znaczenie decydujące miała postawa i aktywność miejscowej ludności, którą, dobrze gdy wspierał lokalny starosta.Rozwijanie sieci parafialnej w puszczańskich dobrach królewskich odbywało się więc często na drodze samozwańczego stawiania nowych świątyń, co stanowiło z reguły skuteczną formę nacisku na lokalną władzę królewską i kościelną w kwestii powołania nowego okręgu parafialnego. Wymagało to nie tylko religijnego i finansowego zaangażowania, ale także sporo czasu. Pamiętać należy o erygowaniu na tym obszarze także dwóch parafii w dobrach szlacheckich – Górno i Rudnik (1585). Skala i intensywność zmian w sieci parafialnej w tej części archidiakonatu sandomierskiego na przełomie XVI i XVII w. staje się szczególnie widoczna, gdy weźmie się pod uwagę fakt, w ciągu wcześniejszych ponad 250 lat na tym obszarze powstało mniej nowych parafii niż w badanym okresie
Słowa kluczowe: sieć parafialna, wsie królewskie, Puszcza Sandomierska
Dostęp WWW: http://katalog.nukat.edu.pl/lib/item?id=chamo:4826956&fromLocationLink=false&theme=nukat



Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Agnieszka Januszek-Sieradzka",
title = "Rozwój sieci parafialnej we wsiach królewskich lokowanych w widłach Wisły i Sanu w drugiej połowie XVI stulecia",
journal = "",
year = "2019",
pages = "317-328"
}

Cytowanie w formacie APA:
Januszek-Sieradzka, A. (2019). Rozwój sieci parafialnej we wsiach królewskich lokowanych w widłach Wisły i Sanu w drugiej połowie XVI stulecia. , 317-328.