Komodyfikacja „kultury” w telewizji publicznej
[Commodification of Culture on Polish public television]
Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowanyCzasopismo: Rocznik Bibliologiczno-Prasoznawczy (ISSN: 2080-4938)
Rok wydania: 2016
Tom: 8
Numer czasopisma: 19
Strony od-do: 121-137
Streszczenie: Celem publikacji było wykazanie procesów komodyfikacji oferty programowej telewizji publicznej w Polsce, dotyczącej szeroko rozumianej kultury, zauważalnych w propozycjach programów uniwersalnych o zasięgu ogólnokrajowym (naziemnych), wyemitowanych w 2004, 2010 oraz 2014 roku. W celu rozwiązania tytułowego problemu zastosowano wtórną ilościową analizę zawartości, metodę porównawczą oraz analityczno-opisową. Materiał źródłowy stanowiły dokumenty KRRiT (m.in. Informacje o podstawowych problemach radiofonii i telewizji). Sformułowano następujące hipotezy badawcze: Niska, i wciąż malejąca „ściągalność” abonamentu implikuje zależność telewizji publicznej od mechanizmów rynkowych; Struktura programowa telewizyjnych programów uniwersalnych o zasięgu ogólnokrajowym nadawcy publicznego (TVP1 i TVP2) jest upodobniona do oferty nadawców komercyjnych (Polsat i TVN); Ustawodawca zbyt ogólnie określił zadania nadawcy publicznego w zakresie promocji i ochrony kultury w telewizji publicznej; Od 2004 roku wzrasta udział płatnych elementów przekazu w telewizyjnych programach uniwersalnych o zasięgu ogólnokrajowym. Po wstępnych rozważaniach terminologicznych dotyczących pojęcia kultura, przedstawiono podstawy prawne zapewniające obecność tematyki z zakresu kultury w telewizji publicznej. Kolejno wyjaśniono rozumienie terminu komodyfikacja oraz jej płaszczyzny zauważalne w działalności TVP SA. Szczegółowej analizie zostały podane następujące jej obszary: Treść jako towar; Forma prezentacji treści; Struktura programowa telewizji publicznej upodobniana do struktury stacji komercyjnych; Tendencje wzrostowe w zakresie emisji płatnych elementów przekazu. Artykuł kończą podsumowujące wnioski i postulaty. Pierwszą hipotezę potwierdza intensywny rozwój rynku reklamy oraz wzrost udziału płatnych elementów przekazu w telewizyjnych programach uniwersalnych o zasięgu ogólnokrajowym. Film fabularny zdominował czas antenowy u wszystkich badanych nadawców telewizyjnych i oscylował on w granicach około 40%. Przewaga form i gatunków typowych dla mediów komercyjnych wskazuje na tendencje do komodyfikacji oferty programowej. Przepis art. 15 ust.2 ustawy z 1992 roku odnosi się wyłącznie do kwoty językowej, bagatelizując udział utworów wytworzonych pierwotnie w języku polskim oraz udział utworów nowo powstałych. Audycje z zakresu kultury (film dokumentalny, muzyka poważna, widowiska teatralne) łącznie w TVP1 stanowiły zaledwie około 7,2% w 2004, 5,1% w 2010 oraz 13% w 2014 roku. Natomiast w TVP2 odpowiednio wyemitowano: 10,3% w 2004, 7,3% w 2010 oraz 8% w 2014 roku. Rezultaty przeprowadzonej analizy potwierdzają tezę o komodyfikacji „kultury” w telewizji publicznej. Rodzi się pytanie, czy postępujący proces komodyfikacji kultury zostanie zahamowany po planowanym zreformowaniu mediów publicznych, które mogą przestać być spółkami prawa handlowego i będą miały szansę skoncentrowania się w większym stopniu na działalności kulturalnej, bez konieczności dostosowywania się do reguł rynkowych.
Słowa kluczowe: analizy porównawcze, kultura, telewizja publiczna, wymiary kodyfikacji
Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Małgorzata Gruchoła",
title = "Komodyfikacja „kultury” w telewizji publicznej",
journal = "Rocznik Bibliologiczno-Prasoznawczy",
year = "2016",
number = "19",
pages = "121-137"
}
Cytowanie w formacie APA:
Gruchoła, M. (2016). Komodyfikacja „kultury” w telewizji publicznej. Rocznik Bibliologiczno-Prasoznawczy, 19, 121-137.