Afektywny czy aktywny: patriotyzm (konstruktywny) w strukturze postaw uczniów, nauczycieli oraz dyrektorów szkół w Polsce
[Affective or active: (constructive) patriotism in the attitudinal structure of pupils, teachers and school directors. The case of Poland]

Rozdział w recenzowanej książce naukowej

Miejsce: Toruń
Rok wydania: 2024
Tytuł publikacji: Jak stajemy się Polakami? Edukacja szkolna ku tożsamości narodowej
Redaktorzy: Robert Zieliński, Małgorzata Gruchoła, Ziemowit Socha, Dariusz Tułowiecki, Monika Popielewicz-Durakiewicz
Strony od-do: 79-117
Streszczenie: Celem rozdziału było poznanie patriotyzmu konstruktywnego uczniów, nauczycieli i dyrektorów szkół w Polsce, a także zbadanie korelacji pomiędzy zadeklarowanym patriotyzmem konstruktywnym (poczucie bycia Polakiem – zmienna niezależna) badanych grup społecznych a poziomem komponentu afektywnego patriotyzmu („umiłowanie ojczyzny– zmienna zależna) oraz poziomem komponentu aktywnego patriotyzmu (przestrzegania polskich obyczajów i tradycji; obchodzenia świąt narodowych i tradycji – zmienna zależna). Uzyskane odpowiedzi umożliwiły przyporządkowanie badanych do grupy afektywnych lub aktywnych patriotów. Sformułowano następujące pytania: 1. Jaki jest stopień poczucia polskości badanych grup społecznych (uczniowie klas IV–VI, uczniowie klas VII+, nauczyciele, dyrektorzy)?; 2. Który z komponentów patriotyzmu – afektywny czy aktywny – dominuje w postawach badanych grup reprezentowanych przez grono pedagogiczne i uczniów?; 3. Czy przynależność do określonej grupy społecznej (uczniowie, nauczyciele, dyrektorzy) determinuje postawę wobec patriotyzmu? Przyjęto trzy hipotezy badawcze, z których druga i trzecia zostały potwierdzone. H1: Patriotyzm mierzony deklarowanym poczuciem polskości badanych grup społecznych (uczniowie klas IV–VI, uczniowie klas VII+, nauczyciele, dyrektorzy) utrzymuje się na wysokim poziomie. H2: W postawach badanych grup reprezentowanych przez grono pedagogiczne i uczniów dominuje afektywne rozumienie patriotyzmu. H3: Przynależność do określonej grupy społecznej determinuje postawę wobec patriotyzmu. Wykorzystano wyniki ogólnopolskich badań ankietowych, przeprowadzonych w 2023 roku wśród uczniów, nauczycieli i dyrektorów szkół podstawowych i ponadpodstawowych (N=9898).
Słowa kluczowe: patriotyzm, ogólnopolskie badania ankietowe, wskaźniki patriotyzmu
Dostęp WWW: https://ibe.edu.pl/images/publikacje/Tozsamsc%20Narodowa/Poprawione/Jak%20stajemy%20sie%20Polakami_fin.pdf