Ojcowie greccy wobec kultury antycznej
[Greek fathers towards ancient culture]

Rozdział w recenzowanej książce naukowej

Miejsce: Kraków
Rok wydania: 2024
Tytuł publikacji: Kościół a kultura
Tom: 15
Strony od-do: 259-279
Streszczenie: W artykule ukazano stosunek Ojców greckich do wybranych aspektów kultury antycznej: religii i religijności starożytnych Greków i Rzymian, filozofii i literatury, architektury i sztuki oraz prawa i obyczajowości. Problem ustosunkowania się pisarzy chrześcijańskich do otaczającego ich świata zdominowanego przez tzw. kulturę helleńską stał się istotnym elementem nauczania pierwszych apologetów greckich, którzy musieli jednoznacznie i wyraźnie określić, co chrześcijanin może przyjąć z kultury antycznej, a co powinien odrzucić. Z ich wypowiedzi (oraz z nauczania późniejszych Ojców greckich) wynika, że chrześcijanie w zetknięciu z kulturą hellenistyczną nie mogą traktować jej en bloc, lecz do każdego z jej elementów powinni podchodzić indywidualnie, stosując zasadę obiektywnej selekcji, która umożliwiłaby im właściwą ocenę tego, co mogą z niej przyjąć, a co powinni odrzucić. Dlatego pozytywnie ustosunkowywali się do wybranych elementów antycznej kultury filozoficznej i literackiej, przyjmując to, co służy teologii i rozwojowi człowieka. Pośrednio pozytywnie odnosili się do osiągnięć architektury antycznej przyjmując pewne modele architektoniczne jako szczególnie odpowiednie dla obiektów sakralnych. Pozytywnie też odnosili się do starożytnej kultury prawnej w wielu jej wymiarach. Natomiast w odniesieniu do religii i religijności starożytnych Rzymian Ojcowie greccy wypowiadali się krytycznie piętnując wszelkie ich przejawy, a od początku IV w., walka z pogaństwem przybrała też formę niszczenia miejsc kultu pogańskiego. Ojcowie greccy zdecydowanie też występowali przeciw teatrowi, uznając to wszystko, co się w nim działo za całkowicie niezgodne z zasadami moralności chrześcijańskiej.
Słowa kluczowe: Ojcowie greccy, kultura antyczna, religia pogańska, starożytna filozofia, starożytna literatura, architektura i sztuka starożytna, prawo rzymskie
DOI: https://doi.org/10.15633/9788363241964.11