Obraz idealnego biskupa w świetle Chryzostomowych panegiryków ku czci biskupów Antiochii
[The image of the bishop in the light of Chrysostom’s panegyrics in honor of the bishops of Antioch]

Rozdział w recenzowanej książce naukowej

Miejsce: Opole
Rok wydania: 2022
Tytuł publikacji: Patrimonium Ecclesiae Christi tradere. Księga pamiątkowa dedykowana księdzu biskupowi Janowi Kopcowi, t. 2, Gratulantes
Redaktorzy: Piotr Górecki, Jan Pyka
Strony od-do: 791-812
Streszczenie: W opracowaniu przeanalizowano cztery panegiryki Jana Chryzostoma wygłoszone na cześć biskupów antiocheńskich: św. Ignacego Antiocheńskiego (zm. ok. 110) (In sanctum Ignatium martyrem), św. Babylasa (zm. 251) (De sancto hieromartyre Babyla), św. Eustacjusza (zm. po 343) (In sanctum Eustathium Antiochenum) i św. Melecjusza (zm. 381) (De sancto Meletio Antiocheno). W omawianych panegirykach Chryzostom posługuje się kilkoma tytułami, które odnosi do biskupów. Najważniejszymi z nich są: pasterz (ποιμήν), nauczyciel (διδάσκαλος) i ojciec (πατήρ). Chryzostom mówi też o biskupie jako sterniku (κυβερνήτης), dowódcy (στρατηγός), lekarzu (ἰατρός) i rolniku (γεωργός). Najwięcej jednak uwagi poświęca trzem pierwszym, dlatego też skoncentrowano się na omówieniu treści, jakie kryją się tymi tytułami episkopalnymi. Chryzostom ukazując sylwetkę idealnego biskupa nie uczynił tego w sposób abstrakcyjny, lecz czerpał przykłady z życia konkretnych postaci przywołując ich czyny. Nie sporządził też katalogu obowiązków ciążących na biskupie, lecz przedstawił je posługując się szeregiem metafor określających biskupa. Idealnego biskupa ukazał przede wszystkim jako pasterza, który pasie i chroni swoją trzodę; nauczyciela, który naucza prawdziwej wiary i „prawdziwej filozofii”; ojca, który kocha każde swoje dziecko i z odpowiedzialnością opiekuje się nim, a także jest kochany przez wszystkie dzieci. Z przedstawionych analiz wynika, że Chryzostomowi bardziej zależało na określeniu cech idealnego biskupa z duchowego punktu widzenia. Dlatego podkreślał jego odpowiedzialność w sferze moralnej i doktrynalnej, a mniej uwagi poświęcał autorytetowi nadanemu mu przez jego funkcje w sprawach doczesnych.
Słowa kluczowe: Jan Chryzostom, panegiryki, idealny biskup, biskup – pasterz, biskup – nauczyciel, biskup – ojciec