"Tertium comparationis" w badaniach nad przekładem filmowym
["Tertium comparationis" in the studies of film translation]

Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowany

Czasopismo: Rocznik Przekładoznawczy (ISSN: 1896-4362)
Rok wydania: 2020
Numer czasopisma: 15
Strony od-do: 233-248
Streszczenie: Artykuł stanowi próbę rewizji pojęcia "tertium comparationis" (TerComp) w badaniach nad przekładem filmowym. Zagadnienie to od wielu lat absorbuje uwagę językoznawców i przekładoznawców próbujących ustalić wspólną platformę odniesienia zarówno dla porównywanych elementów systemów językowych, jak i realizacji tych systemów w konkretnych aktach mowy (tekstach). W badaniach nad przekładem filmowym jako tekstem polisemiotycznym zagadnienie TerComp wymaga odrębnej uwagi. Punktem wyjścia w podjętych badaniach jest – przyjęte za A. Bogusławskim ­– założenie, że nadrzędnym TerComp jest konkretna sytuacja użycia znaków językowych. Na potrzeby badań nad przekładem filmowym sytuacja ta została doprecyzowana. Ustalono, że w warunkach przekładu filmowego należy uwzględnić sytuację dwojakiego typu: zewnętrzną, tj. sytuację komunikacyjną, w jakiej zostały użyte porównywane jednostki tekstu oraz sytuację wewnątrz filmu jako przekazu polisemiotycznego, w którym tłumaczeniu podlegają jedynie komunikaty werbalne, pozostające w różnych relacjach intersemiotycznych do kodu wizualnego, także dźwiękowego oraz jednocześnie w relacjach interlingwalnych do samego oryginalnego tekstu werbalnego – w przypadku wersji lektorskiej oraz napisów. Tertium comparationis w przekładzie filmowym jest ważnym kryterium uzasadniającym wybory translatorskie, rozstrzygającym o ekwiwalencji pomiędzy oryginałem a przekładem, a także wspomagającym wyznaczanie jednostek przekładowych i poszukiwania par odpowiedniości przekładowych.
Słowa kluczowe: tertium comparationis, przekład filmowy, wersja lektorska, napisy, dubbing
Dostęp WWW: https://apcz.umk.pl/czasopisma/index.php/RP/article/view/RP.2020.012/27489
DOI: 10.12775/RP.2020.012

---

Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Maria Mocarz-Kleindienst",
title = "''Tertium comparationis'' w badaniach nad przekładem filmowym",
journal = "Rocznik Przekładoznawczy",
year = "2020",
number = "15",
pages = "233-248"
}

Cytowanie w formacie APA:
Mocarz-Kleindienst, M. (2020). "Tertium comparationis" w badaniach nad przekładem filmowym. Rocznik Przekładoznawczy, 15, 233-248.