Łukasz Borowiec

Słuchowisko a przekład teatralny: Rough for Radio II Samuela Becketta
[Radio Drama and Theatre Translation: A Case of Samuel Beckett’s Rough for Radio II]

Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowany

Czasopismo: Przekładaniec (ISSN: 1425-6851)
Rok wydania: 2016
Numer czasopisma: 31
Strony od-do: 241-261
Streszczenie: W porównaniu z teatrem scenicznym słuchowiska radiowe nie mają wymiaru międzynarodowego, a rozgłośnie najczęściej koncentrują się na nadawaniu i promowaniu rodzimych produkcji. Jednak nawet jeśli liczba przetłumaczonych dramatów radiowych nie jest zbyt duża, obecność słuchowiskowej odmiany przekładu teatralnego jest niezaprzeczalna, chociażby biorąc pod uwagę tylko większych nadawców. Dlatego też warto prześledzić wzajemne powiązania między takimi elementami przełożonego utworu radiowego jak: oryginalna wersja scenariusza i jej realizacja radiowa w zestawieniu z przetłumaczonym scenariuszem wraz z jego realizacją. Niniejszy artykuł śledzi te zawiłe związki na przykładzie słuchowiska Samuela Becketta Rough for Radio II, jego realizacji (radio RTE, 2006) oraz przekładu Antoniego Libery wraz z wyreżyserowaną przez niego realizacją dla Programu II PR (2009). Jednym z głównych celów tej analizy jest ukazanie potencjału badań nad przekładem słuchowisk radiowych, a także zainicjowanie dyskusji o roli przekładu teatralnego w odniesieniu do radiowych form dramatycznych. Wywód na początku koncentruje się na zestawieniu angielskiej wersji sztuki i jej polskiego tłumaczenia, który – co warte uwagi – czerpie zarówno z francuskiego pierwowzoru, jak i z Beckettowskiego przekładu na angielski. Kolejnym etapem jest przyjrzenie się radiowym realizacjom angielskiej i polskiej wersji słuchowiska w świetle tekstu, który stanowi ich podstawę. Pod uwagę wzięte zostają m.in. takie „składniki” słuchowiska jak głos, efekty dźwiękowe czy wykorzystanie pauzy i ciszy. Rozważania kończy porównanie i skontrastowanie obu realizacji jako nakładających się na siebie warstw przekładu teatralnego, mających swe źródło w tekście Becketta, który sam w istocie jest przekładem. Specyfika twórczości Becketta styka się w tym miejscu ze specyfiką radiowej odmiany przekładu teatralnego. Tak jak Beckett poprzez przekłady swoich utworów czyni ich pierwowzory niewidzialnymi, tak przekład radiowy nie tylko odsuwa Beckettowskie pierwowzory jeszcze dalej na poziomie tekstu, lecz czyni to także poprzez przekład na „niewidzialne” – i przy tym obcojęzyczne – medium radiowe.
Słowa kluczowe: Samuel Beckett, przekład teatralny, słuchowisko, Rough for Radio II, Skecz radiowy
Dostęp WWW: http://www.ejournals.eu/Przekladaniec/Numer-31/art/7383/
DOI: 10.4467/16891864PC.15.031.4960



Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Łukasz Borowiec",
title = "Słuchowisko a przekład teatralny: Rough for Radio II Samuela Becketta",
journal = "Przekładaniec",
year = "2016",
number = "31",
pages = "241-261"
}

Cytowanie w formacie APA:
Borowiec, Ł. (2016). Słuchowisko a przekład teatralny: Rough for Radio II Samuela Becketta. Przekładaniec, 31, 241-261.