Ojciec na ziemi w dziele Łukasza
[Father on the Earth in Lukan Work]

Książka naukowa recenzowana

Miejsce: Lublin
Rok wydania: 2023
Streszczenie: Rola ojców jest wyraźnie wskazana w tekstach greckich i rzymskich. Starożytni Grecy byli w pełni świadomi, że tylko ciągłe przekazywanie życia i odpowiedzialna troska o właściwe wychowanie i edukację potomstwa gwarantuje przyszłość całej społeczności i bezpieczną starość odchodzącym pokoleniom. Ich kultura przekazała także wiele obrazów świadczących o głębokich, silnych i bardzo żywych więziach rodzinnych. Podobne poglądy można spotkać wśród Rzymian, choć kultura prawnicza Rzymu znacznie silniej podkreślała prerogatywy pater familias. Dzieło Łukasza, jak zaświadcza sam jego autor, zostało pomyślane jako świadectwo wiary w zbawienie udzielone przez Boga w Jezusie Chrystusie (Łk 1,1-4). Intencją ewangelisty było, aby odbiorca upewnił się o wartości zbawczego orędzia, które Kościół głosił już od kilku pokoleń. Jednocześnie orędzie głoszone było w sposób zrozumiały dla społeczności żydowskiej, który zawierał obraz Boga Ojca. Fakt ten skłonił ewangelistę do stworzenia kompozycji, która podkreślałaby przede wszystkim wyjątkową więź łączącą Boga z Jezusem, a po drugie także Jego ojcowską więź ze wszystkimi ludźmi. Przekonanie Łukasza, że więź między Ojcem a Synem jest życiodajna dla każdego człowieka, skłoniło go do podporządkowania temu tematowi podstawowej więzi rodzinnej między ojcem a dziećmi, gdyż według nauczania Jezusa ojcostwo fizyczne zachowuje swoją wartość tylko w porządek doczesny (Łk 20:27-40). Dlatego pojawiający się w utworze bohaterowie będący ojcami są jedynie tłem dla tej najważniejszej relacji. Uczniowie Jezusa są wezwani, by stanąć w obronie najwyższego dobra królestwa, odsuwając na bok życie rodzinne i jego obowiązki (Łk 9, 59), a nawet narażając się na podziały wśród najbliższych (Łk 12, 53; por. 14, 26) aż po prześladowania włącznie (Łk 21:16-17). Podporządkowanie ziemskiego ojcostwa planom Bożym jest nie tylko negatywne. W Ewangelii ziemscy ojcowie stają się wzorem stosunku Boga do ludzi. Mimo swoich niedoskonałości stanowią punkt wyjścia do refleksji nad dobrocią Boga (Łk 11,11-13; por. 14,1-6). Co więcej, obraz ziemskiego ojcostwa jest wyraźnie zakorzeniony w roli Abrahama wobec ludu Izraela, jaka została mu nadana przez tradycje Starego Testamentu (Łk 16, 19-31). Patriarcha, będąc przedstawicielem samego Boga, objawia swoim potomkom zasady królestwa tkwiące w ojcostwie, ogłoszone już w ramach przymierza na Synaju (Łk 18,20). Perspektywa ojcostwa Boga jest w obu tomach Łukasza podporządkowana wszystkim postaciom ziemskich ojców. Cel ewangelisty staje się jasny już w opowiadaniu o dzieciństwie (Łk 1-2), gdzie Zachariasz i Józef stają się punktem wyjścia do odkrycia prawdziwego Ojca Jezusa (Łk 2,49). Obaj bohaterowie składają ofiarę ze swojego ojcostwa, aby spełniły się plany Ojca wszystkich ojców. Podobnie bezradny ojciec opętanego chłopca zostaje zestawiony z wszechmocą Ojca niebieskiego (Łk 9,28-36.37-42). Wreszcie, ojcowskie postacie w przypowieściach Jezusa ukazują postępowanie Boga wobec ludzi. Dopełnieniem niezmiennej miłości Boga widocznej w ojcu dwóch synów (Łk 15,11-32) jest zapowiedź determinacji ojca-gospodarza winnicy, który nie pozostanie obojętny, gdy jego dzieci doznają krzywdy (Łk 15,11-32). 20:9-19). Wydarzenia opisujące początki Kościoła są ponownie okazją do wykorzystania tematu ojcowskiego, tym razem w kontekście antycznej instytucji pater familias. Setnik Korneliusz (Dz 10), nadzorca więzienia (Dz 16,16-40) i diakon Filip (Dz 21,8-9) uczestniczą w szerzeniu Ewangelii poprzez podtrzymywanie więzi rodzinnych. Będąc głowami swoich rodzin, otwierają się na Boże plany, pozwalając w ten sposób swoim bliskim wejście na drogę zbawienia i uczestnictwa w Bożej rodzinie.
Słowa kluczowe: ziemski ojciec, Bóg Ojciec, teologia Łukasza, Ewangelia Łukasza, Dzieje Apostolskie

---

Cytowanie w formacie Bibtex:
@book{1,
author = "Krzysztof Mielcarek",
title = "Ojciec na ziemi w dziele Łukasza",
year = "2023",
}

Cytowanie w formacie APA:
Mielcarek, K. (2023). Ojciec na ziemi w dziele Łukasza. Lublin: