Why did wisents outlive aurochs
Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowanyCzasopismo: Sylwan (ISSN: 0039-7660)
Współautorzy: Maciej Augustyn, Kajetan Perzanowski
Rok wydania: 2022
Tom: 166
Numer czasopisma: 7
Strony od-do: 462-469
Streszczenie: Dwa rodzime dla Europy gatunki dużych roślinożerców – tury (Bos primigenius) i żubry (Bison bonasus) – występowały równocześnie do końca średniowiecza. Pomiędzy wiekiem XV a początkiem wieku XVII nastąpił szybki spadek liczebności populacji tura, podczas gdy żubry aż do końca I wojny światowej żyły nadal w stanie wolnym. Wyginięcie turów nastąpiło pomimo ich ścisłej ochrony, a nawet dokarmiania zimowego nakazanego przez polskich królów. W Europie Zachodniej zarówno tur, jak i żubr wyginęły znacznie wcześniej i już w VI wieku były powszechnie ze sobą mylone, o czym świadczy rycina z 1571 roku ukazująca różnice w ich wyglądzie i podająca właściwe nazewnictwo. Ponieważ w środkowej i wschodniej Europie występuje znaczna liczba tradycyjnych nazw geograficznych powiązanych z oboma tymi gatunkami, podjęto próbę oszacowania rozmieszczenia przestrzennego ich zasięgu występowania w czterech krajach (Polska, Litwa, Rumunia z Mołdową oraz Ukraina), a także porównania historycznych zmian w pokryciu terenu, aby zidentyfikować możliwe przyczyny tak znacznych różnic w ich przetrwaniu w stanie dzikim. Nazwy obu gatunków w czterech wziętych pod uwagę obszarach językowych różnią się wyraźnie, co świadczy o dobrej ich rozpoznawalności w czasach historycznych. We wszystkich uwzględnionych w tym opracowaniu krajach liczba nazw geograficznych związanych z turami jest wyraźnie wyższa: nawet ponad 5-krotnie w Polsce i ponad 4-krotnie w Ukrainie. Pozwala to przypuszczać, że tury we wczesnym średniowieczu były znacznie bardziej liczne lub że gatunek ten był lepiej ludziom znany czy też posiadał dla nich większe znaczenie. Według oceny powierzchni leśnej w obrębie terenów użytecznych rolniczo, a więc niebiorącej pod uwagę obszarów niedostępnych (np. górskich czy bagiennych), zmniejszyła się ona radykalnie pomiędzy rokiem 1000 a 1400, a więc przed okresem panowania Jagiellonów, którzy na tury polowali już jedynie okazjonalnie. W przypadku Polski był to spadek o niemal połowę, na Litwie o niemal 40%, a na Ukrainie o prawie 30%. Proces ten związany był z powszechnym wylesianiem na potrzeby rolnictwa i osadnictwa, a skutkował powstaniem wielkich otwartych obszarów oferujących atrakcyjną bazę pokarmową dla dużych roślinożerców.
Dostęp WWW: https://sylwan-journal.pl/apex/f?p=110:10:::::P10_ARTYKUL,P10_NAZWA_PLIKU,P10_ZESZYT_NEW:2022054,7941667128289776%2F2022_07_462au.pdf,2022_7
DOI: 10.26202/sylwan.2022054
Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Kajetan Perzanowski and Maciej Augustyn and Kajetan Perzanowski",
title = "Why did wisents outlive aurochs",
journal = "Sylwan",
year = "2022",
number = "7",
pages = "462-469"
}
Cytowanie w formacie APA:
Perzanowski, K. and Maciej Augustyn and Kajetan Perzanowski(2022). Why did wisents outlive aurochs. Sylwan, 7, 462-469.