Lever de rideau i akcja właściwa – „wyobrażone podróże” Kazimierza Brauna albo metateatralność
[Lever de rideau and Action Proper: Kazimierz Braun’s “Imaginary Journeys” or Metatheatricality]

Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowany

Czasopismo: Białostockie Studia Literaturoznawcze (ISSN: 2082-9701)
Rok wydania: 2024
Tom: 24
Strony od-do: 155-173
Streszczenie: Artykuł dotyczy aspektów metateatralnych w wybranych dramatach Kazimierza Brauna – praktyka i teoretyka teatru. Punkt wyjścia do analizy to wskazane przez Patrice’a Pavisa podstawowe sposoby ujawniania się metateatralności w tekście dramatycznym: odsłonięcie zwykle skrywanego przez tekst drugiego układu komunikacyjnego (scena – widz), proces sfabularyzowania sytuacji teatralnej i dyskursywizacja tematyki teatralnej. Przedmiotem analizy są łączące się ze sobą dramaty – Niewyznane zwierzenia i Kwarantanna, w których autor twórczo nawiązuje do tradycji komedii dell’arte. Pierwsza ze sztuk, utrzymana w typie komedii Pierre’a de Marivaux, dookreślona jako lever de rideau, stanowi nawiązanie do dawnej praktyki teatralnej – poprzedzania głównego przedstawienia małą formą sceniczną. Utwór rozpatrywany jest w artykule jako jawna gra z konwencją, „wyobrażona podróż” do ulotnego świata komedii improwizowanej, odsłaniająca rządzące nim prawa teatru. Druga sztuka, osadzona w czasie pandemicznym, staje się pretekstem do stawiania pytań o przyszłość i sens twórczości artystycznej. Analiza tekstów ujawnia zderzenie kulturowego obrazu konwencjonalnej zabawy i teatralizacji życia z czasów Marivaux z dystopijną kreacją zdehumanizowanej rzeczywistości, w której wielowymiarowego kryzysu nie można już ukryć pod maską teatralnej dekoracyjności i zewnętrznej wesołości.
Słowa kluczowe: Kazimierz Braun, dramat współczesny, Pierre de Marivaux, komedia dell’arte, metateatralność, dramat pandemiczny
DOI: DOI: 10.15290/bsl.2024.24.09


Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Joanna Michalczuk",
title = "Lever de rideau i akcja właściwa – „wyobrażone podróże” Kazimierza Brauna albo metateatralność",
journal = "Białostockie Studia Literaturoznawcze",
year = "2024",
pages = "155-173"
}

Cytowanie w formacie APA:
Michalczuk, J. (2024). Lever de rideau i akcja właściwa – „wyobrażone podróże” Kazimierza Brauna albo metateatralność. Białostockie Studia Literaturoznawcze, 155-173.