Apoteoza godła heraldycznego biskupa Wojciecha Skarszewskiego w łacińskich wierszach herbowych w rubrycelach chełmsko-lubelskich i lubelskich
[Apotheosis of the heraldic emblem of Bishop Wojciech Skarszewski in the Latin armorial poems in the Chełm-Lublin and Lublin directorium]
Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowanyCzasopismo: Roczniki Humanistyczne (ISSN: 0035-7707)
Rok wydania: 2015
Tom: 63
Numer czasopisma: 3
Strony od-do: 149-176
Streszczenie: Ważną rolę w życiu pastoralnym każdej diecezji odgrywają rubrycele. W Polsce druki te znane są od XVI w. Zawierają one kalendarz liturgiczny uwzględniający lokalne obchody, dyrektywy duszpasterskie oraz listę instytucji i duchowieństwa pracującego w diecezji. Rubrycele wydawane są mocą władzy biskupa. We wcześniejszych wiekach stało się to okazją do drukowania na pierwszej stronie jego herbu rodowego oraz odpowiedniego łacińskiego utworu poetyckiego. W czasie rządów Wojciecha Skarszewskiego, ostatniego biskupa chełmskiego a potem pierwszego biskupa lubelskiego ukazały się 34 rubrycele eksponujące herb Skarszewskich – Leszczyc. Zamieszczone tam wiersze były niekiedy powtórką utworów wcześniej drukowanych. Łącznie zatem w rubrycelach chełmskich i lubelskich ukazało się 21 oryginalnych wierszy. Ich autorzy nie są znani. Wiersze te mają formę epigramatów. W zakresie kompozycji są to krótkie utwory liryczne ujęte w cztero- i sześciowersowe strofy, pisane dystychem elegijnym, mające strukturę dwudzielną, w której pierwszy człon odnosi się bezpośrednio do herbu szlacheckiego, drugi zaś jest jego alegorycznym wyjaśnieniem. W niniejszym artykule zostały one przedrukowane i przetłumaczone na język polski. Ich analiza i tłumaczenie jest nowym zjawiskiem, gdyż dotychczas nie pojawiły się na gruncie polskim prace o charakterze przekładu czy naukowego opracowania wierszy zamieszczonych w rubrycelach.
Słowa kluczowe: heraldyka; herb Leszczyc, biskup Wojciech Skarszewski, rubrycele, epigramaty, poezja herbowa
Dostęp WWW: https://tnkul.pl/files/userfiles/files/RH2015z3_149-176_Strycharczuk_Marczewski.pdf
DOI: 10.18290/rh.2015.63.3-9
Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Jarosław Marczewski",
title = "Apoteoza godła heraldycznego biskupa Wojciecha Skarszewskiego w łacińskich wierszach herbowych w rubrycelach chełmsko-lubelskich i lubelskich",
journal = "Roczniki Humanistyczne",
year = "2015",
number = "3",
pages = "149-176"
}
Cytowanie w formacie APA:
Marczewski, J. (2015). Apoteoza godła heraldycznego biskupa Wojciecha Skarszewskiego w łacińskich wierszach herbowych w rubrycelach chełmsko-lubelskich i lubelskich. Roczniki Humanistyczne, 3, 149-176.