Sztuka religijna na wystawach Wiener Secession i Künstlerbund Hagen (1898-1933)
[Religious Art at the Wiener Secession and Künstlerbund Hagen Exhibitions(1898-1933)]

Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowany

Czasopismo: Sacrum et Decorum. Materiały i studia z historii sztuki sakralnej (ISSN: 1689-5010)
Rok wydania: 2017
Tom: 10
Strony od-do: 104-136
Streszczenie: W artykule przedstawione zostały konteksty, w jakich w dwu ważnych dla sztuki nowoczesnej ośrodkach w Wiedniu (Wiener Secession, Hagenbund) pojawiały się dzieła stricte religijne i parafrazujące motywy biblijne oparte o niekanoniczne interpretacje. W Wiener Secession co jakiś prezentowano pojedynczo prace znanych artystów dawnych o tej tematyce (np. Rubensa), towarzyszyły im specjalne aranżacje wnętrz. Pokazywano też ekspozycje, gdzie obrazy, mozaiki, witraże i rzeźby opowiadały nowoczesnym językiem o bohaterach Starego i Nowego Testamentu, prezentowano ponadto sprzęty liturgiczne oraz projekty architektoniczne kaplic i kościołów. Pierwszą dużą wystawą tego rodzaju był pokaz benedyktynów z Beuron (1905), a następną ekspozycja sztuki chrześcijańskiej i rzemiosła artystycznego, urządzona przez Österreichische Gesellschaft für Christliche Kunst na przełomie lat 1925/1926. Autorzy tekstów w katalogu tej drugiej ekspozycji wskazywali konieczny kierunek rewolucyjnych zmian plastycznych w wyposażeniu wnętrz kościelnych, uważając, że bez związku sztuki w świątyniach ze współczesną, nowatorską estetyką nie będzie możliwe propagowanie idei chrześcijańskich. Dostrzegali również konieczność estetycznej i religijnej edukacji wiernych, która miała doprowadzić do akceptacji form nowoczesnych w sztuce kościelnej. W Künstlerbund Hagen (Hagenbund) poza okazjonalnie prezentowanymi dziełami związanymi z topiką chrześcijańską dwukrotnie zorganizowano interesujące pokazy religijnej sztuki dawnej: w roku 1929 ekspozycję ikon z XII–XVII wieku z terenów ZSSR, a w 1933 wystawę austriackiej rzeźby gotyckiej w ramach Katholikentag. Oba te, starannie przygotowane wydarzenia były wyraźnie, chociaż w odmienny sposób, związane z polityką, co omówiono w artykule. Formy ikon i gotyckich rzeźb odpowiadały dążeniom nowoczesnej sztuki: dwuwymiarowości oraz dramatycznej, a czasem – agresywnej prymitywizacji ekspresji. Chociaż prezentacja dzieł zaangażowanych religijnie nie leżała w programowych założeniach Wiener Secession i Hagenbundu, to spotkanie konserwatywnych idei z nowoczesnymi tendencjami plastycznymi dawało na ich wystawach twórcze efekty pozostające w kontrze do „sacharynowej słodyczy” oficjalnej sztuki kościelnej.
Słowa kluczowe: Wiener Secession, Hagenbud, sztuka religijna w XX w., Opactwo Beuron, Józef Mehoffer



Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Dorota Kudelska",
title = "Sztuka religijna na wystawach Wiener Secession i Künstlerbund Hagen (1898-1933)",
journal = "Sacrum et Decorum. Materiały i studia z historii sztuki sakralnej",
year = "2017",
pages = "104-136"
}

Cytowanie w formacie APA:
Kudelska, D. (2017). Sztuka religijna na wystawach Wiener Secession i Künstlerbund Hagen (1898-1933). Sacrum et Decorum. Materiały i studia z historii sztuki sakralnej, 104-136.