Gente: Lubomirska, natione: Europaea. O Rozalii z Lubomirskich Rzewuskiej (1788-1865)
[Gente: Lubomirska, natione: Europaea. Rozalia Rzewuska nee Lubomirska (1788-1865)]

Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowany

Czasopismo: TEKA Komisji Historycznej Polska Akademia Nauk Oddział w Lublinie (ISSN: 1733-5388)
Rok wydania: 2016
Tom: 13
Strony od-do: 87-114
Streszczenie: Rozalia (właśc. Aleksandra Franciszka) Rzewuska (1788-1865), córka księcia Aleksandra Lubomirskiego i Rozalii z Chodkiewiczów zgilotynowanej w Paryżu w 1794 r., była znana z legitymistycznych i monarchistycznych poglądów. Głosiła prymat rozumu nad uczuciem oraz posłuszeństwa zasadom nad wolnością indywidualną i zbiorową. Bywalczyni elitarnych salonów w Wiedniu, Petersburgu i Rzymie, kosmopolitka pod względem trybu życia i przekonań, potępiała polskie powstania jako niedopuszczalny bunt przeciw legalnej władzy w imię „wynaturzonego patriotyzmu”. Nie aprobowała również działań przeciw panującemu podejmowanych w obronie religii, mimo że osobiście była pobożną i przywiązaną do Kościoła katoliczką. Kult monarchii i ancien régime’u nie przeszkadzał jej natomiast w krytyce, czasem bardzo ostrej, systemu samodzierżawia w Rosji, carów Aleksandra I i Mikołaja I oraz rosyjskiej polityki wobec Polaków. Broniła hierarchii społecznej i ekskluzywizmu elit zagrożonych przez „egoizm i kult niezależności”, piętnowała wszelkie przejawy demokratyzacji w dziedzinie polityki i obyczajów. Utrzymywała bliskie stosunki z członkami rodzin panujących, wybitnymi politykami, myślicielami i ludźmi kultury, ale sama nie angażowała się w sprawy publicznie. Wobec aktualnych wydarzeń przyjmowała rolę krytycznego obserwatora, bezlitosnego w demaskowaniu ludzkiej małości. Pozostawiła obszerne pamiętniki w języku francuskim (wydane w 1939 r. przez prawnuczkę). Rozalia Rzewuska imponowała współczesnym swoją wiedzą, intelektem i wyjątkowo silną osobowością. Nie miała jednak wielu przyjaciół ze względu na skrajne poglądy i trudny charakter. W życiu osobistym nie była szczęśliwa. Jej małżeństwo z Wacławem Rzewuskim („Emirem”), podróżnikiem i miłośnikiem Orientu, szybko się rozpadło. Straciła przedwcześnie troje dzieci: najstarszy syn Stanisław i ukochana córka Kaliksta (zam. Caetani) zmarli młodo na gruźlicę, najmłodszy Witold, oficer armii rosyjskiej, zginął w walkach na Kaukazie. Z synem Leonem, publicystą i działaczem społeczno-politycznym w Galicji, oscylującym między socjalizmem a mistycyzmem katolickim, nie miała dobrych relacji. Pałac rodowy w Opolu przekazała przed śmiercią rządowi rosyjskiemu.
Słowa kluczowe: Rozalia z Lubomirskich Rzewuska, polskie rody arystokratyczne w XIX w.


Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Anna Barańska",
title = "Gente: Lubomirska, natione: Europaea. O Rozalii z Lubomirskich Rzewuskiej (1788-1865)",
journal = "TEKA Komisji Historycznej Polska Akademia Nauk Oddział w Lublinie",
year = "2016",
pages = "87-114"
}

Cytowanie w formacie APA:
Barańska, A. (2016). Gente: Lubomirska, natione: Europaea. O Rozalii z Lubomirskich Rzewuskiej (1788-1865). TEKA Komisji Historycznej Polska Akademia Nauk Oddział w Lublinie, 87-114.