Organizacja Osobowości Pogranicznej (O-O-P) a dolegliwości somatyczne: męczliwość. Psychologiczne badania młodzieży
[Temperamental Indicators of Serotonin and Dopamine Systems and Self-Assessment of Somatic Complaints in Adolescents]
Artykuł naukowy w wydawnictwie zbiorowym recenzowanyMiejsce: Lublin
Rok wydania: 2009
Tytuł publikacji: Człowiek chory. Aspekty biopsychospołeczne
Redaktorzy: Konrad Janowski, Andrzej Cudo
Tom: 2
Strony od-do: 98-114
Streszczenie: Problem, który podjęto w referowanym badaniu – wpisuje się w bio-psycho-społeczny model zdrowia, a jego przedmiotem jest testowanie dopuszczalności hipotezy o przyczynowym związku między zachowaniami uwarunkowanymi temperamentalnie tj. poszukiwanie nowości oraz unikanie szkody a dobrostanem somatycznym. Zapleczem teoretycznym była psychobiologiczna koncepcja osobowości R. C. Cloningera, które przedmiotem szczególnej eksploracji czyni współdziałające ze sobą struktury temperamentu i charakteru, z których pierwsza w znacznym zakresie jest tłumaczona wpływem czynnika genetycznego, druga – efektem społeczno-kulturowego uczenia i wychowania. Do diagnozy wykorzystano Kwestionariusz Temperamentu i Charakteru (TCI), z którego wyniki w składowych temperamentu potraktowano jako zmienne niezależne (egzogeniczne). Zmiennymi zależnymi (endogenicznymi) były wskaźniki dobrostanu somatycznego kontrolowane przez Giessenowski Kwestionariusz Dolegliwości dla Dzieci i Młodzieży (GBB-KJ). Do weryfikacji hipotez wykorzystano wyniki badań przeprowadzonych na próbie warstwowej polskiej populacji N=502 osób, z uwzględnieniem pierwszej i drugiej fazy dojrzewania (odpowiednio: 13-15 lat, n=235; 16-18 lat, n=267; chłopcy, n=243; dziewczęta, n=259). Korzystając z założeń dla modeli równań strukturalnych (ang. SEM - structural equation models) wykazano dopuszczalność hierarchicznego modelu teoretycznego struktury temperamentu o silnym i porównywalnym udziale zmiennych „poszukiwanie nowości” oraz „unikanie szkody” jako zmiennych latentnych. Ich zmienność włączona do modelu przyczynowego (ang. CM - causal modeling) przynajmniej w 20 procentowym zakresie wyjaśnia wpływ na subiektywnie odczuwane dolegliwości somatyczne. Wykazano również silniejsze odczuwanie dolegliwości w grupach dziewcząt niż chłopców, oraz w podgrupach młodzieży starszej niż wśród młodszych.
Słowa kluczowe: struktura temperamentu a dolegliwości somatyczne, konfirmacyjny model temperamentu, temperamentalne poszukiwanie nowości, temperementalne unikanie szkody, dolegliwosci somatyczne w populacji młodzieży
Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Andrzej Januszewski",
title = "Organizacja Osobowości Pogranicznej (O-O-P) a dolegliwości somatyczne: męczliwość. Psychologiczne badania młodzieży",
journal = "",
year = "2009",
pages = "98-114"
}
Cytowanie w formacie APA:
Januszewski, A. (2009). Organizacja Osobowości Pogranicznej (O-O-P) a dolegliwości somatyczne: męczliwość. Psychologiczne badania młodzieży. , 98-114.