Widzieć wiarą. Kerygmatyczna interpretacja dramatu i teatru
[Seeing with Faith. Kerygmatic Interpretation of Drama and Theatre]
Książka naukowa recenzowanaMiejsce: Lublin
Rok wydania: 2024
Streszczenie: Teza łącząca wszystkie teksty zawarte w tej pracy, wiąże się z kryzysem chrześcijaństwa w XX w. i w pierwszym dwudziestoleciu wieku XXI. Ten kryzys został różnorako opisany, a także diagnozowano jego źródła i różnorakie oddziaływania na kulturę współczesną. Stąd zrodziła się pilna potrzeba badania jego genezy i jego skutków dla współczesnej kultury. Przede wszystkim potrzebna była refleksja nad religijnym wymiarem kultury, zawężona tu przede wszystkim do literatury dramatycznej i teatru, bo w tym obszarze spotkanie chrześcijaństwa z kulturą świecką, a zwłaszcza z negacją chrześcijaństwa, rodzi najwięcej kryzysowych napięć. Współcześnie rozwija się bowiem pewien typ badań humanistycznych, który eliminuje zarówno rozum, jak i wiarę, a których skutkiem jest depersonalizacja relacji osobowych a także samo pojęcie człowieka, jako osoby, co widać zwłaszcza w obszarze dramatu i teatru współczesnego. Przykładem mogą być różne formy gender studies wkraczające na teren uniwersytetów, które całkowicie abstrahują od naukowej refleksji o człowieku. Dlaczego ważna jest pogłębiona refleksja pokazująca cały wymiar ludzkiej kondycji, zarówno jej ziemski, jak i jej duchowy wymiar, gdzie naczelne miejsce zajmuje poziom wiary.Książka została podzielona na trzy części. W pierwszej, pt. Słowo – kerygmat – wiara, przedstawiłem instrumentarium badawcze pozwalające na analizę dzieł literackich i teatralnych w odniesieniu do wiary rozumianej w ujęciu biblijnym i chrześcijańskim, a także wobec ukształtowanej w tym kręgu koncepcji człowieka jako osoby. W czterech rozdziałach tej części została postawiona teza, że wszystkie obserwowane dziś przemiany odnoszące się do sposobu bytowania człowieka i jego relacji wobec świata (innych ludzi i do przyrody) wywołane są kontestacją aktu stworzenia człowieka, aktu, który zakłada istnienie Boga, jako Stwórcy i człowieka, jako Jego stworzenia, zdefiniowanego przez ten akt. Niebezpieczeństwo, na jakie narażona jest dziś humanistyka, związane jest z relatywistyczną antropologią rozpowszechnianą przez współczesne media i ośrodki opiniotwórcze. Generalnie chodzi o oderwanie życia ludzkiego od wartości metafizycznych, od transcendencji, od celu, który przekracza ziemski i materialny horyzont ludzkich działań i oczekiwań związanych z realizacją ludzkiego szczęścia. Ten wirus „zredukowanego humanizmu”, obecny np. w ideologii gender i w próbach idolatrii rozumu człowieka, zaczął penetrować środowiska naukowe, wdarł się również do interpretacji dzieł literackich i teatralnych. Temu procesowi staram się przeciwstawić określając podstawy, zakres i cele hermeneutyki kerygmatycznej opartej o biblijną antropologię, a wyrażającą się w przepowiadaniu kerygmatycznym. Realizuje ona podejście egzystencjalnie aktywne do utworu, a nie zdystansowane i opisowe, i stara się go odczytać w jawnej i radykalnej konfrontacji z przesłaniem chrześcijaństwa, dotyczącym przede wszystkim autentycznego życia w żywej wierze i prawdzie o nędzy ludzkiej kondycji, wymagającej zbawienia. W drugiej części książki pt. Osoba – dramat - teatr, przedstawiam założenia personalistycznej koncepcji sztuki teatru, a także analizę relacji osobowych w dramaturgii XX w. na przykładzie twórczości teatralnej Karola Wojtyły, Claudela Żeromskiego i Wyspiańskiego. Trzecia część pt. Wiara i egzystencja, prezentuje dokonania naukowe kilku badaczy, którzy stosowali personalistyczne klucze interpretacyjne w analizie utworów literackich i teatralnych. Szczególne miejsce zajmuje tu twórczość naukowa Ireny Sławińskiej w zakresie antropologii teatralnej i Mariana Maciejewskiego w odniesieniu do interpretacji kerygmatycznej poezji romantycznej. Książkę wieńczy szkic o słudze bożej Carmen Hernandez, której całe życie było świadectwem wiary, co pozwoliło autorowi na realny wgląd w różnorodne aspekty antropologii chrześcijańskiej, i zastosowane tych obserwacji w badaniach nad dramatem i teatrem XX i XXI wieku.
Słowa kluczowe: wiara, chrześcijaństwo, kerygmat, teatr, dramat
Cytowanie w formacie Bibtex:
@book{1,
author = "Wojciech Kaczmarek",
title = "Widzieć wiarą. Kerygmatyczna interpretacja dramatu i teatru",
year = "2024",
}
Cytowanie w formacie APA:
Kaczmarek, W. (2024). Widzieć wiarą. Kerygmatyczna interpretacja dramatu i teatru. Lublin: