Działania aparatu bezpieczeństwa wobec duchowieństwa diecezji kieleckiej w latach Wielkiej Nowenny i Milenium Chrztu Polski (1957-1966)
[The Activities of the Security Apparatus towards the Clergy in the Diocese of Kielce in the Years of the Great Novena and the Millenium of the Baptism of Poland (1957-1966)]
Artykuł naukowy w wydawnictwie zbiorowym recenzowanyMiejsce: Kielce
Rok wydania: 2017
Tytuł publikacji: W kręgu obchodów milenijnych na Kielecczyźnie (1957-1966/67). Państwo-Kościół-nauka-popularyzacja
Redaktorzy: Anita Młynarczyk-Tomczyk, Szymon Orzechowski
Strony od-do: 83-100
Streszczenie: Celem niniejszego opracowania jest ukazanie działań aparatu bezpieczeństwa wobec duchowieństwa kieleckiego w latach 1956–1966, czyli w czasie Wielkiej Nowenny, tj. 9-letnich rekolekcji narodowych, przeprowadzonych w latach 1957–1966 z inicjatywy kard. Stefana Wyszyńskiego, przygotowujących wiernych do obchodów rocznicy Tysiąclecia Chrztu Polski. Działania bezpieki można podzielić na długofalowe, prowadzone w czasie całej Nowenny, i bezpośrednie – skierowane na same uroczystości milenijne. Do pierwszych należała m.in. inwigilacja, organizowanie siatki tajnych współpracowników, uszczuplanie zaplecza materialnego i lokalowego parafii (m.in. podatki, grzywny, zakaz budowy świątyń), zakaz zgromadzeń, konfliktowanie środowisk kościelnych i rugowanie religii ze szkół oraz ograniczanie i kontrola punktów katechetycznych. Działania bezpośrednie ograniczały się do wzmożenia inwigilacji, szczególnej opieki nad biskupem i kurią, obserwacji ruchu ludności oraz zachowań diecezjan. Jednym w ważnych zadań bezpieki w odniesieniu do kleru było ulokowanie i pozyskanie tajnych współpracowników w tym gronie oraz objęcie jak najszerszej grupy szczegółową ewidencją. Praca ta przyniosła efekty. Analiza dokumentacji wskazuje, że na dzień 31 marca 1963 r. aż 338 księży zostało wciągniętych do kartotek bezpieki. Pozyskano również do współpracy wielu księży lub osoby świeckie pracujące w instytucjach kościelnych. W diecezji kieleckiej w 1963 r. liczba TW sięgnęła już 48 osób, w tym było 24 księży. Obchody kościelne były poważną konkurencją do organizowanych przez władze uroczystości nieupamiętniających tysiąclecie państwa polskiego. Szczególne środki zaradcze aparat bezpieczeństwa przygotował więc na kulminację Wielkiej Nowenny w diecezji kieleckiej, czyli na czas uroczystości milenijnych w dniach 16 i 17 lipca 1966 r. w Kielcach i Wiślicy. Pomimo ogromnego zaangażowania władz państwowych i aparatu bezpieczeństwa w działania ograniczające Milenium duchowieństwo uczestniczące w uroczystościach kieleckich i wiślickich oceniło je pozytywnie. Działania aparatu bezpieczeństwa nie odwiodły wiernych wraz z ich księżmi i biskupami od uczestnictwa w obchodach Wielkiej Nowenny i Milenium. Kampania wrogości SB wobec duchowieństwa nie przyniosła spodziewanych efektów, a masowy udział wiernych w uroczystościach przekonał rządzących, że otwarta walka z Kościołem jedynie umacnia katolicką większość społeczeństwa.
Słowa kluczowe: Aparat bepieczeństwa, duchowieństwo, Milenium Chrztu Polski, Wiślica
Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Tomasz Gocel",
title = "Działania aparatu bezpieczeństwa wobec duchowieństwa diecezji kieleckiej w latach Wielkiej Nowenny i Milenium Chrztu Polski (1957-1966)",
journal = "",
year = "2017",
pages = "83-100"
}
Cytowanie w formacie APA:
Gocel, T. (2017). Działania aparatu bezpieczeństwa wobec duchowieństwa diecezji kieleckiej w latach Wielkiej Nowenny i Milenium Chrztu Polski (1957-1966). , 83-100.