Kościoły starokatolickie w Polsce. Panorama związków wyznaniowych
[Old Catholic Churches in Poland. Panorama of denominations]

Rozdział w recenzowanej książce naukowej

Miejsce: Pelplin
Rok wydania: 2023
Tytuł publikacji: Biskup - Eucharystia - Ekumenizm. Perspektywa polskokatolicka i rzymskokatolicka
Redaktorzy: Paweł Rabczyński, Piotr Towarek
Strony od-do: 182-220
Streszczenie: W ostatnich kilkunastu latach wzrosła w Polsce liczba zarejestrowanych związków wyznaniowych, które w swojej nazwie lub historii powstania nawiązują do nurtu starokatolickiego. Ponieważ posiadają one nazwy bardzo podobne do siebie oraz czasem dość skomplikowaną genezę, artykuł w sposób uporządkowany przedstawia ich panoramę. Są to: (część pierwsza) „stare” Kościoły starokatolickie w Polsce: (I) Polski Narodowy Kościół Katolicki w USA i Kanadzie (1897, w Polsce od 1921); (II) Kościół Starokatolicki Mariawitów (1906); (III) Kościół Katolicki Mariawitów (1935); (IV) Kościół Polskokatolicki w Rzeczypospolitej Polskiej (1951) oraz (część druga) „nowe” Kościoły starokatolickie w Polsce: (V) Kościół Starokatolicki w RP − 1996 (Polski Kościół Starokatolicki − 1931); (VI) Polski Narodowy Katolicki Kościół w Rzeczypospolitej Polskiej (2006); (VII) Katolicki Kościół Narodowy w Polsce (2014); (VIII) Odrodzony Kościół Starokatolicki (2016); (IX) Reformowany Kościół Katolicki w Polsce (2020); (X) Narodowy Kościół Katolicki − diecezja Polska (2021). Powstanie nowych Kościołów starokatolickich niesie za sobą także pytania dotyczące ich włączenia się w ruch ekumeniczny. Na ile nowe Kościoły, powstałe na skutek świeżych rozłamów, szczerze dążą do jedności chrześcijan? Na ile pragną tylko promować siebie i pokazać opinii publicznej swoje istnienie? Na ile zakładanie nowych „Kościołów bez wiernych” czy też ustanawianie „biskupów bez Kościołów” lub powstawanie Kościołów o charakterze domowym czy internetowym jest przejawem zaspokajania duchowych potrzeb chrześcijan i objawem dynamizmu Kościoła Chrystusowego? Na ile nowe Kościoły są tylko „sposobem na życie” duchownych, którzy nie mogli się odnaleźć w dotychczasowych strukturach kościelnych lub zostali z nich wykluczeni? Dlatego do kierowanych ze strony liderów nowych Kościołów starokatolickich próśb o ich włączenie w nabożeństwa i oficjalne rozmowy ekumeniczne w Polsce trzeba podchodzić roztropnie. Wydaje się nawet, że na dzień dzisiejszy należy udzielać odpowiedzi odmownej.
Słowa kluczowe: ekumenizm, Kościoły starokatolickie, nowe Kościoły, Polska, związki wyznaniowe