Inwentarze biblioteczne z lat 1918–1949 jako źródło do dziejów księgozbioru Biblioteki Uniwersyteckiej KUL – możliwości badawcze
[Library inventories from 1918–1949 as a source for the history of the book collection of the KUL University Library – research possibilities]

Rozdział w recenzowanej książce naukowej

Miejsce: Kraków
Rok wydania: 2025
Tytuł publikacji: 50 lat studiów informacyjno-bibliotekoznawczych na Uniwersytecie Jagiellońskim
Redaktorzy: Paloma Korycińska, Dorota Rak, Magdalena Wójcik
Strony od-do: 57-76
Streszczenie: Cel/Teza: Przedstawiono analizę treści inwentarzy bibliotecznych z Biblioteki Uniwersyteckiej KUL z lat 1918–1949, mającą na celu wykazanie ich przydatności do badania dziejów najstarszego księgozbioru tejże biblioteki oraz określenie możliwości badawczych zebranego materiału.Metodyka badań: Do realizacji celu artykułu zastosowano metody historyczne. Wyniki i wnioski: Inwentarze biblioteczne służą przede wszystkim celom ewidencyjnym, kontrolnym i porządkowym. Księgi inwentarzowe poszczególnych bibliotek, mimo stosowania reguł ogólnych, posiadają także własną specyfikę. Dzięki temu mają duże walory poznawcze, umożliwiające wszechstronne badania dotyczące księgozbiorów bibliotek, z których pochodzą. W Bibliotece Głównej KUL zachowało się 12 tomów inwentarzy z lat 1918–1949, prowadzonych od początku istnienia placówki. Umożliwiają one zapoznanie się z najstarszą zawartością Biblioteki oraz uzyskanie informacji na temat sposobów nabycia materiałów bibliotecznych (zakup, dary, egzemplarz gratisowy, inne) oraz ich losów w czasie okupacji niemieckiej (np. książki zabrane przez Niemców, zniszczone, zagubione) i po wojnie (np. wypożyczenie do bibliotek zakładów naukowych, zmiana lokalizacji, wydzielenie księgozbiorów zakazanych przez władze PRL). Ograniczenia badań: Interpretacja zawartości inwentarzy w dużej mierze zależy od informacji spoza nich. Konieczna jest doskonała znajomość zarówno losów samej biblioteki, zasad bibliotekarstwa obowiązujących w omawianym okresie, jak i sytuacji politycznej i społecznej w kraju. Ponadto należy ustalić, na ile dane zawarte w inwentarzach są kompletne, zwłaszcza w zakresie odnotowania proweniencji zbiorów oraz ubytków. Wartość poznawcza: Dotąd w orbicie zainteresowań bibliotekoznawców i bibliologów znajdowały się przede wszystkim inwentarze kolekcji historycznych, a wykorzystywano je głównie do badań zawartości tychże księgozbiorów. Rzadko interesowano się księgami inwentarzowymi pochodzącymi z XX wieku, nie są one prawie zupełnie rozpoznane jako źródła do badań nad dziejami i losami księgozbiorów bibliotecznych, szczególnie dużych bibliotek uniwersyteckich.
Słowa kluczowe: Biblioteka Uniwersytecka KUL, dzieje księgozbioru, inwentarze biblioteczne, polityka biblioteczna, Polska 1918–1945, zbiory biblioteczne, źródła do badań bibliotekoznawczych