Human Soul in the Light of Czesław Stanisław Bartnik’s Universalistic Personalism
Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowanyCzasopismo: Verbum Vitae (ISSN: 1644-8561)
Rok wydania: 2022
Tom: 40
Numer czasopisma: 3
Strony od-do: 751-771
Streszczenie: Artykuł prezentuje współczesne rozumienie ludzkiej duszy według Czesława Stanisława Bartnika (1929-2020), twórcy personalizmu uniwersalistycznego. Termin „dusza” w historii myśli ludzkiej był rozumiany wielorako, stąd do dziś budzi niejasności. Niekiedy jest odrzucany jako zbyt „religijny” i zastępowany słowem „jaźń”, bądź „osoba”. Wydaje się, że udaną próbą powiązania historii myśli ludzkiej ze współczesnym rozumieniem osoby jest system personalistyczny Bartnika. Artykuł grupuje myśli Bartnika na temat „ludzkiej duszy” w cztery główne bloki: refleksja personalistyczna na temat dziejów pojęcia „dusza”; miejsce duszy w strukturze współcześnie rozumianej osoby (realnego bytu); wyjaśnienie doniosłości „funkcji” duszy w wewnętrznym i zewnętrznym świecie osoby indywidualnej; istnienie „osoby społecznej” i – w jakimś sensie – „duszy społecznej”, czyli duchowej samoświadomości społeczeństwa (choć nie istnieje jedna wspólna dusza dla wszystkich ludzi). Analiza, prowadzi do następujących wniosków: terminy „dusza” i „osoba” nie są dziś równoznaczne; pojęcie „osoba” jest znaczeniowo szersze niż „dusza”, niemniej „osoba” nie wypiera „duszy”. Mówiąc pozytywnie, dusza wraz z ciałem tworzą naturę ludzką, a dzięki tej naturze istnieje metafizyczne osobowe „ja” (jaźń ontyczna), które można określić mianem „duchowa dusza”, „duch” (przy czym „ja” metafizyczne jest nierozerwalnie złączone z „duszą”). Człowiek jako osoba wyraża się przez: ciało i duszę, a także jaźń metafizyczną (która wyświetla się na ekranie świadomości). Osoba, dzięki „duchowej duszy” jest stale w rozwoju, transcenduje rzeczywistość, zmierza ku ostatecznemu spełnieniu w Komunii Osób Bożych. Dokonuje się to dzięki właściwym wyborom moralnym, w połączeniu z Osoba Jezusa Chrystusa.
Słowa kluczowe: ciało, dusza, duch, jaźń, człowiek, osoba, personalizm, system
DOI: https://doi.org/10.31743/vv.13900
Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Jan Miczyński",
title = "Human Soul in the Light of Czesław Stanisław Bartnik’s Universalistic Personalism",
journal = "Verbum Vitae",
year = "2022",
number = "3",
pages = "751-771"
}
Cytowanie w formacie APA:
Miczyński, J. (2022). Human Soul in the Light of Czesław Stanisław Bartnik’s Universalistic Personalism. Verbum Vitae, 3, 751-771.