Kosmologia Edwarda Artura Milne’a i jej filozoficzne implikacje
[Edward Arthur Milne’s cosmology and its philosophical implications]

Książka naukowa recenzowana

Miejsce: Lublin
Rok wydania: 2011
Streszczenie: Monografia stanowi rekonstrukcję kosmologii i filozofii angielskiego matematyka i astrofizyka Edwarda Artura Milne’a Jego propozycja była pierwszą teorią alternatywą wobec opartej na einsteinowskiej OTW kosmologii relatywistycznej. W badaniach nad Wszechświatem koncentrował się na wyjaśnieniu zagadnienia jego ekspansji metodą hipotetyczno-dedukcyjną. W punkcie wyjścia takiej strategii zakłada się globalne własności Wszechświata i na drodze dedukcyjnej wyprowadza się prawa szczegółowe, które powinny obowiązywać w rzeczywistym świecie. Zgodność tych praw ze znanymi prawami fizyki lokalnej uzasadnia uznanie skonstruowanego w ten sposób modelu kosmologicznego. W orientacji tej kosmologia uchodzi za ważniejszą od fizyki, a globalne własności Wszechświata za bardziej podstawowe od tych, które wynikają z lokalnych teorii fizykalnych. Prezentacja zaproponowanego przez Milne’a modelu kosmologicznego obejmuje problematykę jego genezy, zawartości treściowej oraz recepcji łącznie z rolą, jaką czynnościowo traktowana kosmologia odegrała w kształtowaniu oryginalnych procedur badawczych w rozwiązywaniu zagadnień kosmologicznych. Analiza struktury tego modelu obejmuje trzy jego elementy składowe: założenia i procedury konstrukcyjne, proponowane obrazy Wszechświata i poszczególne etapy ich budowania oraz zabiegi empirycznego testowania (średnia gęstość materii Wszechświata, poczerwienie linii widmowych odległych galaktyk oraz prawo Hubble’a). Filozoficzne funkcjonowanie kosmologii Milne’a zostało przedstawione na płaszczyźnie problematyki metanaukowej i przedmiotowej, obejmującej zagadnienia z zakresu określonego typu metafizyki, filozofii przyrody oraz filozofii Boga. To rozgraniczenie dwu płaszczyzn, a także wyodrębnienie grup zagadnień, zostało dokonane rekonstrukcyjnie z uwzględnieniem aktualnych tendencji w obydwu dziedzinach filozofii. W pierwszym przypadku są to kwestie demarkacjonistycznie ujmowanych związków filozofii z nauką, kilku aspektów członu opozycyjnego w stosunku do indukcjonizmu oraz ukierunkowanego rozwoju i racjonalności nauki. Grupa kwestii przedmiotowych obejmuje problematykę przestrzeni i czasu, praw przyrody oraz kreacjonizmu i koncepcji Boga-Stwórcy.
Słowa kluczowe: kinematyczna teoria względności, kosmologiczny model Milne'a, dedukcjonizm, nauka-filozofia

---

Cytowanie w formacie Bibtex:
@book{1,
author = "Dariusz Dąbek",
title = "Kosmologia Edwarda Artura Milne’a i jej filozoficzne implikacje",
year = "2011",
}

Cytowanie w formacie APA:
Dąbek, D. (2011). Kosmologia Edwarda Artura Milne’a i jej filozoficzne implikacje. Lublin: