W obronie ducha i ciała. Początki bernardyńskiej placówki w Opatowie
[In defense of the spirit and the flesh. The Beginnings of the Bernardine Monastery in Opatów]

Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowany

Czasopismo: Roczniki Humanistyczne (ISSN: 0035-7707)
Rok wydania: 2011
Tom: 59
Numer czasopisma: 2
Strony od-do: 27-39
Streszczenie: Artykuł dotyczy genezy obronności obiektów murowanych wznoszonych przez zakon Braci Mniejszych Obserwantów, popularnie zwanych franciszkanami brązowymi lub bernardynami. Charakterystyczną cechą założeń bernardyńskich było ich usytuowanie poza murami miasta, na przedmieściach, często na uboczu. Zgodnie z obowiązującą regułą wszystkie zabudowania klasztorne wraz z kościołem stawiano z drewna. Wyjątkiem od tej zasady stała się fundacja klasztoru w Opatowie, gdzie zakonnicy otrzymali istniejący już wcześniej, położony na wzgórzu, murowany kościół. Początki zgromadzeń zakonnych bernardynów, zwłaszcza położonych na terenach wschodniego i południowo-wschodniego pogranicza, zbiegły się z narastającym zagrożeniem atakami tatarskimi. Groziło to procesem zaniku placówek bernardyńskich na tych terenach. Żeby temu przeciwdziałać, bernardyni opatowscy nadali swym budowlom cechy obronne. Skuteczność tego przedsięwzięcia potwierdził najazd tatarski na Opatów w 1502 roku, kiedy to ocalał jedynie umocniony kościół i klasztor. Również inne bernardyńskie założenia zakonne (m.in. Tarnów, Lwów, Wilno) zamieniły swoje budowle w warowne punkty, wzmacniające obronność miast. Aby nie sprzeciwiać się wymogom reguły, zakonnicy wystąpili o zgodę papieską sankcjonującą dostosowanie charakteru obiektów zakonnych do lokalnych warunków politycznych.
Słowa kluczowe: Średniowiecze, XV w., bernardyni, klasztory, obronność, Opatów, miasta


Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Andrzej Niewiński",
title = "W obronie ducha i ciała. Początki bernardyńskiej placówki w Opatowie",
journal = "Roczniki Humanistyczne",
year = "2011",
number = "2",
pages = "27-39"
}

Cytowanie w formacie APA:
Niewiński, A. (2011). W obronie ducha i ciała. Początki bernardyńskiej placówki w Opatowie. Roczniki Humanistyczne, 2, 27-39.