Integralność ciała ludzkiego i granice jego naruszalności w epoce patrystycznej
[The integrity of the human body and the limits of its violation in the patristic era]

Rozdział w recenzowanej książce naukowej

Miejsce: Lublin
Rok wydania: 2022
Tytuł publikacji: Integralność ciała ludzkiego jako powinność moralna. Przesłanie moralne Kościoła
Strony od-do: 60-84
Streszczenie: Przedmiotem rozdziału jest odpowiedź na pytanie, w jakich okolicznościach i w jaki sposób w epoce patrystycznej odnoszono się do kwestii naruszenia integralności ciała ludzkiego i czy dopuszczano możliwość takiej interwencji. W teologii patrystycznej integralność ciała ludzkiego była traktowana jako fakt wynikający z Bożego aktu stwórczego oraz z pierwotnego planu Boga, odnoszącego się do doskonałości natury człowieka i jego cielesnej struktury. W odniesieniu do statusu ciała ludzkiego w życiu ziemskim pisarze wczesnochrześcijańscy bronili jego nienaruszalności, dopuszczając jako etycznie usprawiedliwione jedynie konieczne zabiegi chirurgiczne, mające na celu przywrócenie choremu życia lub zdrowia. Dobrowolna aborcja była traktowana jako zabójstwo żywej istoty. W orzeczeniach synodalnych i soborowych przeciwstawiano się wszelkiemu okaleczaniu ciała ludzkiego, dokonanemu zarówno pod przymusem, jak i dobrowolnie, nawet jeżeli towarzyszyła takim aktom argumentacja ascetyczna. W kwestii integralności ciała ludzkiego po zmartwychwstaniu przeważało stanowisko wywodzące się z tradycji azjatyckiej i północnoafrykańskiej: ciało przywrócone do życia musi być identyczne z ziemskim, chociaż wyposażone w nowe cechy: niezniszczalności, nieśmiertelności i pełnego podporządkowania Duchowi Świętemu. Krytykowano natomiast poglądy tradycji aleksandryjskiej, reprezentowanej przez Orygenesa, który twierdził, że po zmartwychwstaniu istnieje możliwość ingerencji w integralność ciała ludzkiego, związana z dostosowaniem się do nowej duchowej rzeczywistości i brakiem konieczności wypełniania przez ludzkie ciało jego ziemskich funkcji.
Słowa kluczowe: ludzkie ciało, integralność, naruszalność, teologia patrystyczna, Ireneusz, Orygenes, Tertulian, Ambroży, Augustyn