Maciej Nowak – dr hab., adiunkt w Ośrodku Badań nad Literaturą Religijną KUL, historyk literatury, edytor, krytyk. Autor monografii Na łuku elektrycznym. O pisaniu Andrzeja Bobkowskiego, Warszawa 2014. W roku 2020 ukazał się angielski przekład tej książki w prestiżowej serii „Cross-Roads. Studies in Culture, Literary Theory, and History” wydawnictwa Peter Lang, pt. On an Electric Arc: Andrzej Bobkowski Writing, trans. Mikołaj Golubiewski (Berlin: Peter Lang Verlag). Opracował i wydał pierwszy odczytany z rękopisu dziennik Bobkowskiego (Notatnik 1947-1960, Łomianki 2013). Autor studiów poświęconych dziennikom polskich pisarzy nowoczesnych, m.in. Pamiętnikowi Stanisława Brzozowskiego i Dziennikowi okupacyjnemu Stanisława Rembeka. Opublikował cykl rozpraw poświęconych epistolografii Zbigniewa Herberta, które złożą się na monografię. Znawca twórczości Hanny Malewskiej, Zofii Kossak, Jana Lechonia, Zygmunta Haupta, a także problematyki badań nad sacrum w literaturze. Uczestnik jako wykonawca w grantach NPRH, stypendysta MKiDN. Autor wielu recenzji płytowych, wywiadów z muzykami oraz relacji z koncertów jazzowych (krajowych i zagranicznych), ilustrowanych własnymi fotografiami. Współpracownik branżowego pisma „Jazz Forum”, członek stały Rady Programowej Lublin Jazz Festiwal. Obecnie pracuje nad biografią Andrzeja Bobkowskiego – w związku z tym odbył wiele podróży śladami pisarza, między innymi do Francji, Szwajcarii, Stanów Zjednoczonych i Gwatemali. Regularnie zapraszany do audycji radiowych i telewizyjnych poświęconych literaturze.

 

Dziedziny zainteresowań:

 

- polska epistolografia powojenna, emigracyjna i krajowa (Zbigniew Herbert, Czesław Miłosz, Andrzej Bobkowski, Jerzy Giedroyć, Jan Lechoń).

- historia – teoria – interpretacja dzienników polskich pisarzy nowoczesnych, ze szczególnym akcentem na analizę materialnych nośników zapisów oraz ujmowaniem prowadzenia dziennika jako praktyki życiowej. Studia nad dziennikami Stanisława Brzozowskiego, Jana Lechonia, Andrzeja Bobkowskiego, Stanisława Rembeka.

- pojęcie improwizacji i jej zastosowanie w badaniach nad praktykami piśmiennymi (list – dziennik – notatnik)

- twórczość (publikowana i zachowana w archiwach) i biografia Andrzeja Bobkowskiego

- zagadnienia biografii, teoretyczne i praktyczne, m.in. podróż badawcza jako metoda biograficzna, fotografia jako źródło

- twórczość Hanny Malewskiej, Zbigniewa Herberta, Jana Lechonia, Zygmunta Haupta

- historia i zagadnienia teoretyczne relacji literatura a religia

- historia i estetyka jazzu,

 

Wybrana bibliografia

 

Bibliografia prac M. Nowaka w wyborze

 

1. Książki autorskie:

 

1. Koncepcja dziejów w powieściach historycznych. Teodor Jeske-Choiński, Zofia Kossak, Hanna Malewska, Wydawnictwo KUL, Lublin 2009.
2. Na łuku elektrycznym. O pisaniu Andrzeja Bobkowskiego, Biblioteka „Więzi”, Warszawa 2014. Tłum. ang. On an Electric Arc: Andrzej Bobkowski Writing, trans. Mikołaj Golubiewski, Peter Lang Verlag, Berlin 2020.
3. Inaczej przeżyta nowoczesność. O pisarstwie Andrzeja Bobkowskiego, Instytut Literatury, Kraków 2020.

 

1. Książki – edycje i opracowanie tekstów, redakcje, katalogi:

 

4. Małe prozy biblijne, wybór [tekstów] M. Jasińska-Wojtkowska, M. Nowak, wstęp i komentarze M. Nowak, Wydawnictwo KUL, Lublin 2002.
5. Andrzej Bobkowski, Notatnik 1947-1960, opracowanie, wstęp, przypisy M. Nowak, Wydawnictwo LTW, Łomianki 2013.
6. Czytanie Bobkowskiego. Studia o twórczości, wstęp, redakcja M. Nowak, Wydawnictwo KUL, Lublin 2013.
7. Życie zapisane, Muzeum Literatury, Warszawa 2013, [katalog wystawy, na który składa się oryginalny esej: Andrzej Bobkowski. Życie zapisane oraz wybrane ilustracje wraz z opisami].

 

III. Rozprawy i artykuły

8. Religijny wymiar opowiadań Andrzeja Bobkowskiego: „Punkt równowagi”, „Spotkanie”, „Spadek”. „Roczniki Humanistyczne”. Literatura polska, tom XLVI, zeszyt 1 – 1998, s. 499-525.
9. „…stopień do mojej ułomnej metafizyki”. Herbert i liturgia. „Ethos” 2000, nr 52, s. 97-108. Przedruk w zmienionej i poszerzonej wersji pod tytułem: Liturgia w poezji Herberta, w tomie: Poetyka, wartości i konteksty, red. E. Czaplejewicz, W. Sadowski, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2002, s. 129-141. Przedruk wersji pierwotnej w antologii: Niepewna jasność tekstu. Szkice o twórczości Zbigniewa Herberta 1998-2008, red. J. M. Ruszar, Wydawnictwo Platan, Kraków 2009, s. 311-324.
10. „Nieubłagane okrucieństwo świata”. Wojna i jej transformacje w twórczości Hanny Malewskiej, „Ethos” 2005, nr 71-72, s. 219-244.
11. Spór i dialog poetów. Herbert i Miłosz w świetle korespondencji, „Pamiętnik Literacki” 2009, z. 2, s. 41-55.
12. Piękno to rzecz rzadka. Z estetyki jazzu, „Ethos” 2006, nr 73-74, s. 261-279.
13. Porządkowanie świata. Cele sztuki w korespondencji Zbigniewa Herberta, „Roczniki Humanistyczne” 2009, Tom: LVII, z. 1, s. 155-169. Tłum. ang. Ordering the world. The aims of art in Zbigniew Herbert’s letters, trans. Karłowicz, “Roczniki Humanistyczne”, vol. 67, issue 1 – 2019, s. 1-16.
14. Przeciw literackości na korzyść prawdy. Powieść historyczna i źródła, w: Zapisywanie historii. Literaturoznawstwo i historiografia, red. W. Bolecki, J. Madeyski, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa 2010, s. 172-186.
15. Filmowanie jazzu. Między dokumentem a dziełem sztuki, „Ethos” 2010, nr 1 (89), s. 151-164.
16. Chopin Bobkowskiego, w: Cyklista. Kosmopolak. O Andrzeju Bobkowskim i jego twórczości, red. J. Klejnocki, A. St. Kowalczyk, Biblioteka „Więzi”, Warszawa 2011, s. 95-116.
17. Andrzej Bobkowski a świat techniki, w: Formacja 1910: świadkowie nowoczesności, red. D. Kozicka, T. Cieślak-Sokołowski, Universitas, Kraków 2011, s. 269-283.
18. „Bo jeśli sztuka nie będzie kontemplacją”. Myśli o twórczości w korespondencji Zbigniewa Herberta, w: Między nami a światłem. Bóg i świat w twórczości Zbigniewa Herberta, red. G. Halkiewicz-Sojak, R. Sioma, Wydawnictwo JMR Trans-Atlantyk, Toruń-Kraków 2012, s. 59-70.
19. Malewska w archiwum. Praktyki pisarskie i obrazy literackie, „Ethos” 2012, nr 97-98, s. 243-260.
20. Andrzej Bobkowski on Dying and Death, D. Chabrajska, w: (Non) omnis moriar. Cultural and Literary Discourses of Death and Immorality, ed. by I. Wawrzyczek and A. Kędzierska, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2012, s. 117-124.
21. Bobkowski w Solesmes, czyli zmysły i zapis, „Ruch Literacki” R. LIV, 2013, z. 6 (321), s. 653-668.
22. „Szkice piórkiem” w świetle rękopisu dziennika 1940-1946. Wstępne rozpoznanie, w: Andrzej Bobkowski wielokrotnie. W setną rocznicę urodzin pisarza, red. K. Ćwikliński, A. St. Kowalczyk, M. Urbanowski, Biblioteka „Więzi”, Warszawa 2014, s. 33-53.
23. Improwizacja w badaniach nad osobistymi praktykami piśmiennymi. Zamyślenie teoretyczne, w: Osoba czy tekst?, red. A. Bielak, Wydawnictwo KUL, Lublin 2015, s. 65-83.
24. „Pogoda bez zmian”. O dzienniku wojennym Stanisława Rembeka, w: Mądrość literatury, red. P. Panas, A. Tyszczyk, Wydawnictwo KUL, Lublin 2016, s. 161-189.
25. Podwójne przyświadczenie Brzozowskiego. Jeszcze jedna lektura „Pamiętnika”, w: Literatura a religia – wyzwania postsekularności, red. T. Garbol, Wydawnictwo KUL, Lublin 2017, s. 123-171.
26. Miniatury miejskie w „Dzienniku” Jana Lechonia, w: Od Lema do Sienkiewicza (z Ingardenem w tle). Prace literaturoznawcze ofiarowane Profesorowi Andrzejowi Stoffowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. M. Cyzman, A. Skubaczewska-Pniewska, D. Brzostek, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2017, s. 481-492.
27. Sztuka pisania listów w sytuacji totalitarnej, w: Herbert w listach – (auto)portret wieloraki, red. T. Korpysz, i W. Kudyba, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2018, s. 19-34.
28. Założenia i konteksty kerygmatycznej interpretacji literatury, w: Widziałem Go. Literatura wobec doświadczenia religijnego, red. Ewa Goczał, Józef Maria Ruszar, Instytut Myśli Józefa Tischnera, JMR Trans-atlantyk, Kraków 2018, s. 353-371.
29. Uporczywa bezsilność sztuki, czyli Haupt i granice literatury, „Roczniki Humanistyczne”, Literatura polska, T. LXVI: 2018, z. 1 s. 61-85.
30. Właściwe niewypowiedziane Haupta i jego konsekwencje, w: Jestem bardzo niefortunnym wyborem. Studia i szkice o twórczości Zygmunta Haupta, red. A. Niewiadomski, P. Panas, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2018, 23-36.
31. Gustaw Herling-Grudziński, Jerzy Giedroyć, Korespondencja, vol. 2: 1967-1975, pod W. Boleckiego, oprac. S. Błażejczyk-Mucha, R. Habielski, I. Hofman, A. St. Kowalczyk, M. Nowak, M. Ptasińska-Wójcik, A. Siwek, A. Szałagan, [jako część edycji:], Gustaw Herling-Grudziński, Dzieła zebrane, t. 13, vol. 2, red. W. Bolecki, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2018, s. 519-609 (listy), s. 851-861 (komentarz).
32. Decydujący moment. Wokół biografii Andrzeja Bobkowskiego, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” 2019, 35 (55), s. 79-96.
33. Badania nad relacją literatura a religia w Polsce po roku 1945. Geneza – krystalizacja – dziedzictwo, w: Literatura a religia w epoce świeckiej. T. 1: Teorie i metody, red. Garbol, Ł. Tischner, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.