Treść versus forma. Z rozważań nad naturą tekstu literackiego w świetle ukraińskich manifestów literackich lat 20. XX wieku
[Contens Versus Form. From the Considerations on the Nature of the Literary Text in the Light of the Ukrainian Literary Manifestoes of the 1920s]
Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowanyCzasopismo: Studia Ukrainica Posnaniensia (ISSN: 2300-4754)
Rok wydania: 2020
Tom: 8
Numer czasopisma: 2
Strony od-do: 119-130
Streszczenie: Celem artykułu jest próba refleksji nad nadzwyczaj ciekawym zagadnieniem, które pojawiło się na przełomie XIX i XX wieku w ukraińskiej przestrzeni literackiej, a mianowicie: prymat treści nad formą dzieła literackiego lub odwrotnie. Poczynając od końca XIX wieku wspomniane zagadnienie przez długi czas pozostawało punktem zapalnym wśród pisarzy ukraińskich, kiedy nowa, modernistyczna literatura, poszukująca nowych środków wyrazu artystycznego, zwróciła swą uwagę w kierunku formy dzieła literackiego, na plan dalszy przesuwając jego treść. Moderniści czuli się zwolnieni z obowiązku "pouczania i moralizowania" odbiorców, gdyż ich zdaniem nadrzędnym obowiązkiem twórcy jest nieustanne eksperymentowanie z formą. Wśród nich byli tacy wybitni pisarze ukraińscy, jak Mykoła Woronyj, Mykoła Sriblanski, Jakiw Możejko, Dmytro Zahuł oraz środowiska artystyczne związane z takimi periodykami, jak "Literacko-Krytyczny Almanach", "Muzahet", "Ukraińska Chata" czy stowarzyszeniem ""Młoda Muza". Dyskusje literackie przełomu wieków ożyły ponownie w latach 20. XX wieku w nowo utworzonej USRR. Zwolennicy realizmu socjalistycznego utrzymywali, że treść utworu literackiego ma prymarne znaczenie, ponieważ obowiązkiem pisarza jest "wychowywać" społeczeństwo. W tym samym czasie byli jednak i tacy twórcy, którzy podkreślali duże znaczenie formy działa. Wśród nich byli m.in. członkowie literackiej grupy "Grono". Dalsza część artykułu to rozważania nad koncepcjami zaproponowanymi przez Wałeriana Poliszczuka, który stworzył teorię spiralizmu literackiego (literatura jako matematyka). Analizie została tez poddana dosyć ciekawa teoria wiersza tegoż autora, w której na pan pierwszy wysunął się postulat zachowania eufonii. Przeanalizowano także autorską koncepcję Poliszczuka, dotyczącą budowania nowego rytmu utworu poetyckiego, znaną pod nazwą "chwylady".
Słowa kluczowe: Treść dzieła literackiego, forma dzieła literackiego, modernizm, literatura ukraińska, spiralizm, chwylada
Dostęp WWW: https://pressto.amu.edu.pl/index.php/sup/article/view/26247
DOI: 10.14746/sup.2020.8.2.09
Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Albert Nowacki",
title = "Treść versus forma. Z rozważań nad naturą tekstu literackiego w świetle ukraińskich manifestów literackich lat 20. XX wieku",
journal = "Studia Ukrainica Posnaniensia",
year = "2020",
number = "2",
pages = "119-130"
}
Cytowanie w formacie APA:
Nowacki, A. (2020). Treść versus forma. Z rozważań nad naturą tekstu literackiego w świetle ukraińskich manifestów literackich lat 20. XX wieku. Studia Ukrainica Posnaniensia, 2, 119-130.