Stosunki polsko-ukraińskie w powieści Stulecie Jakuba Wołodymyra Łysa
[Polish-Ukrainian relations in the novel The Centenary of Jakub by Volodymyr Lys]

Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowany

Czasopismo: Roczniki Humanistyczne (ISSN: 0035-7707)
Rok wydania: 2020
Tom: 68
Numer czasopisma: 7
Strony od-do: 129-143
Streszczenie: Wołodymyr Łys to jeden z najpoczytniejszych i najbardziej rozpoznawalnych współczesnych pisarzy ukraińskich, który w zasadzie już od dawna ugruntował swoją pozycję na arenie literackiej. Napisał wiele powieści, jednak prawdziwą popularność przyniósł mu utwór Stulecie Jakuba, który doczekał się kilku wznowień, a nawet ekranizacji telewizyjnej. Autor porusza w nim wiele ważkich tematów, jak chociażby kwestie tożsamości narodowej, skomplikowanej historii ukraińskiej, pamięci itd., jednakże celem niniejszego artykułu jest spojrzenie na wspomniane dzieło przez pryzmat stosunków i wątków polsko-ukraińskich. Na kartach analizowanej powieści przewija się sto lat historii Ukrainy, w którą uwikłany jest także jej bohater – Jakiw Mech. Historię swego życia opowiada z perspektywy przeżytych niemal stu lat, na przestrzeni których był obywatelem Rosji, Polski, Niemiec, Związku Radzieckiego i wreszcie wolnej Ukrainy. Akcja powieści rozgrywa się na terenie należącego przed wojną do II Rzeczypospolitej Polesia, gdzie bohater ma wiele okazji do wchodzenia w interakcje w Polakami. Na początku są to doświadczenia niezbyt pozytywne (spotkanie ze zubożałym szlachcicem-„panem”), jednakże kiedy Jakub trafia do wojska polskiego, udaje mu się nawiązać bardzo dobre relacje z polskimi dowódcami, a nawet ożenić się z polską szlachcianką. Niezwykle poruszającym momentem analizowanego utworu jest próba odniesienia się do tragicznych wydarzeń wołyńskich z 1943 roku. Autor pisze o tych wydarzeniach z wielkim wyczuciem, nie wdając się w dywagacje o szukaniu winnych. Stwierdza, że każda śmierć jest wielką tragedią, a oba narody wiele podówczas wycierpiały. Wbrew licznym, nierzadko krzywdzącym stereotypom, a także różnym ocenom minionych wydarzeń, dokonywanym przez historyków oraz polityków z Polski i Ukrainy, Łys zauważa, że nie wszystko w relacjach pomiędzy tymi Polakami i Ukraińcami było złe, że jedni i drudzy potrafili żyć obok siebie, tworząc wspólną historię. I choć w kontaktach polsko-ukraińskich czasem pojawiała się nierówność, zazdrość, protekcjonalizm, a czasem nawet pewna doza pogardy, to jak przekonuje ukraiński pisarz więcej te dwa narody łączy, niż dzieli.
Słowa kluczowe: stosunki polsko-ukraińskie, Wołowymyr Łys, II Wojna Światowa, okupacja hitlerowska, okupacja sowiecka, pogranicze polsko-ukraińskie
Dostęp WWW: https://ojs.tnkul.pl/index.php/rh/article/view/12861/12675
DOI: 10.18290/rh20687-9

---

Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Albert Nowacki",
title = "Stosunki polsko-ukraińskie w powieści Stulecie Jakuba Wołodymyra Łysa",
journal = "Roczniki Humanistyczne",
year = "2020",
number = "7",
pages = "129-143"
}

Cytowanie w formacie APA:
Nowacki, A. (2020). Stosunki polsko-ukraińskie w powieści Stulecie Jakuba Wołodymyra Łysa. Roczniki Humanistyczne, 7, 129-143.