Spór o cielesność. Analiza ujęć wybranych problemów u tomistów egzystencjalnych oraz propozycja wprowadzenia do antropologii filozoficznej rozróżnienia między ciałem a organizmem
[Dispute about corporeality. The analysis of formulations of elected problems in existential thomists' concepts of man and a proposal of the introduction to philosophical anthropology the distinction between the body and the organism]
Książka naukowa recenzowanaMiejsce: Lublin
Rok wydania: 2015
Streszczenie: Celem pracy było przeanalizowanie sposobów postawienia problemu ludzkiego ciała i ludzkiej cielesności przez wybranych tomistów egzystencjalnych, a także sposobów jego rozwiązywania oraz pojawiających się na tym tle dalszych wątpliwości czy niejasności. Dodatkowym motywem podjęcia tego rodzaju badań były możliwości techniczne związane z postępem technik bio-medycznych (manipulacje genetyczne, zapłodnienie pozaustrojowe, transplantacje organów, próby zmiany płci biologicznej, integracji człowieka z maszynami czy urządzeniami), jak również pojawiające się zjawiska kulturowe, związane z ludzką płciowością. Fakt wielości nauk o człowieku sprawia, że dochodzą one do rozmaitych rezultatów poznawczych, które jednak czasem okazują się trudne do pogodzenia i skoordynowania ze sobą, a przecież przedmiot materialny ich badań jest jeden, wspólny dla wszystkich – człowiek. Problem ciała i cielesności jest oczywiście niemożliwy do rozpatrywania bez odniesienia go do całości człowieka, jako że ciało stanowi tylko jeden wymiar czy element człowieka. Dlatego zrozumiałe było odniesienie go do duszy, która dopiero wraz z ciałem stanowi całego człowieka. Jednakże rozumienie duszy i ciała wypracowywane jest na terenie antropologii filozoficznej i tylko w ramach konkretnego obrazu człowieka możliwe jest racjonalne spojrzenie na cielesność czy rolę ciała i jego funkcje. Na trudności z rozumieniem ciała zwracają uwagę niektórzy autorzy, dowodząc, że to właśnie ciało jest źródłem większej liczby problemów niż dusza. Dodatkowo w niektórych językach zakorzeniły się różne słowa na określenie odmiennych aspektów cielesności (np. niemieckie der Leib, der Koerper czy przejęte wprost z greki der Organismus). Tak pojawia się zarys problemu: chodzi o wyjaśnienie relacji między organizmem ujmowanym współcześnie zasadniczo jako przedmiot nauk biologicznych, a ciałem jako przedmiotem ew. doświadczenia i ciałem rozumianym metafizycznie, jako element bytu ludzkiego. Podstawowym pytaniem jest to, czy kategorię organizmu będzie można wprowadzić do antropologii filozoficznej, który pozwoli dojaśnić strukturę bytową człowieka i wyjaśnić różne problemy antropologiczne, a także te związane z medycyną, zjawiska w kulturze czy doświadczane w życiowych sytuacjach granicznych. Z punktu widzenia realistycznego to, co jest doświadczane, to ożywiony byt, będący pierwszym przedmiotem poznania czy źródłem określonych działań. Byt ten jawi się jako różnorodnie działający organizm, czyli zorganizowana całość różnych postrzegalnych części (organów – wewnętrznych i zewnętrznych), stanowiących pewną widzialną i funkcjonalną jedność. Poszczególne części - organy wykonują określone wewnętrzne i zewnętrzne niezwykle złożone i skomplikowane funkcje, jednakże celowo właśnie z-organizowane – wzajemnie przyporządkowane i podporządkowane sobie i całości tak, aby całość trwała i wykonywała swoją naczelną funkcję - aktywność, jaką jest życie. Na tym analizy problemów sformułowano rozróżnienie organizm – ciało i zaproponowano pojęcie organizmu jako nową kategorię antropologiczną, a także zaproponowano umiejscowienie jej w systemie antropologii filozoficznej. Spowodowało to wysunięcie nowych hipotez czy propozycji rozwiązań klasycznie stawianych problemów. Przykładowo w przypadku interpretowania faktu śmierci okazuje się, że zniszczeniu podlega tylko organizm biologiczny, a nie „całość” ciała czy komponentu materialnego człowieka. W odniesieniu do różnych problemów w pracy pojawiły się pewne propozycje, mające charakter hipotetycznych rozwiązań, analizowanych kwestii (czy przynajmniej ich propozycji), których konsekwencje są jednak dość dalekosiężne i mogłyby choć trochę zmodyfikować „klasyczny” obraz rzeczy. Kluczowe pojęcie organizmu, choć charakterystyczne dla nauk biologicznych, poddano procesowi reinterpretacji i dokonano próby osadzenia go w kategoriach wypracowanych przez metafizykę realistyczną.
Słowa kluczowe: ciało, cielesność, organizm, substancja, dusza, antropologia
Dostęp WWW: http://www.wydawnictwokul.lublin.pl/sklep/product_info.php?products_id=2951
Cytowanie w formacie Bibtex:
@book{1,
author = "Zbigniew Pańpuch",
title = "Spór o cielesność. Analiza ujęć wybranych problemów u tomistów egzystencjalnych oraz propozycja wprowadzenia do antropologii filozoficznej rozróżnienia między ciałem a organizmem",
year = "2015",
}
Cytowanie w formacie APA:
Pańpuch, Z. (2015). Spór o cielesność. Analiza ujęć wybranych problemów u tomistów egzystencjalnych oraz propozycja wprowadzenia do antropologii filozoficznej rozróżnienia między ciałem a organizmem. Lublin: