Filozoficzne teorie cielesności
[Philosophical Theories of Corporeality]

Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowany

Czasopismo: Ateneum Kapłańskie (ISSN: 0208-9041)
Rok wydania: 2022
Tom: 178
Numer czasopisma: 1(677)
Strony od-do: 6-40
Streszczenie: Podstawowym faktem związanym z człowiekiem jest jego oczywista cielesność czy materialność, wyrażająca się w posiadaniu ciała. W filozofii od początku poszukiwano jednak innych zasad stanowiących człowieka, gdyż nie wszystkie obserwowane w nim zjawiska dawały się wyjaśnić faktem posiadania ciała. Z czasem sformułowano więc różne koncepcje duszy, zaś pod wpływem chrześcijaństwa po docenieniu jej znaczenia w przyszłym życiu i faktu jej nieśmiertelności zagadnienia związane z cielesnością człowieka odeszły na dalszy plan. Z czasem jednak problematyka cielesności powróciła w związku z teologicznymi koncepcjami wcielenia Syna Bożego i zmartwychwstania ciała. A współcześnie w związku z zagadnieniami bioetycznymi dotyczącymi początku ludzkiego życia, sztucznego zapłodnienia, wprowadzania aborcji czy eutanazji, zmiany płci, modyfikacji genetycznych, transhumanizmu, ruchów feministycznych czy ideologii gender. Wyjaśnienie problematyki ciała musi odbywać się w kontekście całościowych ujęć bytu ludzkiego, a więc po uwzględnieniu złożenia z duszy i ciała oraz na terenie danej antropologii filozoficznej. W artykule obok prezentacji innych koncepcji filozoficznych związanych z cielesnością skoncentrowano się na filozofii realistycznej w nurcie tomizmu egzystencjalnego i zaprezentowano propozycję wprowadzenia do antropologii filozoficznej kategorii organizmu. Chociaż jest ona charakterystyczna dla nauk biologicznych i medycznych, to jednak dokonano jej reinterpretacji jako kategorii filozoficznej. W tym ujęciu organizm jest specyficznie ludzkim układem przypadłości tworzących całość funkcjonalną organów i powiązań między nimi, zapodmiotowanych w całości substancjalnej złożonej z duszy i ciała. Takie ujęcie pozwala zreinterpretować tradycyjnie podejmowane w antropologii I teologii różne problemy pojawiające się w granicznych sytuacjach życia ludzkiego – początków życia, śmierci, transplantacji organów, a w teologii np. kwestii grzechu pierworodnego, zmartwychwstania, transsubstancjacji. Kategoria organizmu zinterpretowana filozoficznie może stanowić ontologiczną podstawę dla badań interdyscyplinarnych.
Słowa kluczowe: ciało cielesność, dusza, organizm, antropologia filozoficzna
Dostęp WWW: https://www.ateneumkaplanskie.pl


Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Zbigniew Pańpuch",
title = "Filozoficzne teorie cielesności",
journal = "Ateneum Kapłańskie",
year = "2022",
number = "1(677)",
pages = "6-40"
}

Cytowanie w formacie APA:
Pańpuch, Z. (2022). Filozoficzne teorie cielesności. Ateneum Kapłańskie, 1(677), 6-40.