„Opus honestum, utile, delectabile”. "Prawdziwe zwierciadło niewinności" Karola Piotra Sawickiego wobec "Speculum innocentiae" Gábora Hevenesiego (Preliminaria)
["Opus honestum, utile, delectabile". Karol Piotr Sawicki's "Prawdziwe zwierciadło niewinności" [True Mirror of Innocence] in Relation to Gábor Hevenesi's "Speculum innocentiae" [Mirror of Innocence]. (Preliminaries)]
Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowanyCzasopismo: Roczniki Humanistyczne (ISSN: 0035-7707)
Rok wydania: 2025
Tom: 73
Numer czasopisma: 3
Strony od-do: 167-187
Streszczenie: Przedmiotem artykułu jest analiza porównawcza dwóch utworów z pogranicza hagiografii i emblematyki: "Speculum innocentiae sive vita angelica B. Aloysii Gonzagae Soc. Iesu [...]" (Monachium 1699) węgierskiego jezuity Gábora Hevenesiego (1656-1715) oraz "Prawdziwe zwierciadło niewinności to jest życie czyste, niewinne, anielskie błogosławionego Alojzego Gonzagi [...]" (Poznań 1725) polskiego jezuity Karola Piotra Sawickiego (1661-1733). Jak się okazuje, wbrew sugestiom wcześniejszych badaczy dzieło Sawickiego nie jest typowym przekładem książki Hevenesiego, tylko swobodną i twórczą adaptacją, nadającą jej znamiona oryginalności. Zabiegi adaptacyjne polskiego jezuity przypominają do pewnego stopnia strategię translatorską, często stosowaną w epoce wczesnonowożytnej, opisywaną jako swego rodzaju „udomowienie” (domestication) tekstu wyjściowego. Utwór Sawickiego zasługuje również na uwagę jako interesujący przykład późnobarokowej emblematyki religijnej oraz świadectwo znacznie szerszego, a dziś mało znanego zjawiska, jakim była polska recepcja nowołacińskiej twórczości Gábora Hevenesiego.
Słowa kluczowe: Sawicki Karol Piotr, Hevenesi Gábor, Alojzy Gonzaga, emblematyka, stemmaty, hagiografia, literatura religijna, literatura nowołacińska, przekład, literatura polska – XVIII wiek
Dostęp WWW: https://czasopisma.tnkul.pl/index.php/rh/article/view/3989
DOI: https://doi.org/10.18290/rh25733.9
Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Wiesław Pawlak",
title = "„Opus honestum, utile, delectabile”. ''Prawdziwe zwierciadło niewinności'' Karola Piotra Sawickiego wobec ''Speculum innocentiae'' Gábora Hevenesiego (Preliminaria)",
journal = "Roczniki Humanistyczne",
year = "2025",
number = "3",
pages = "167-187"
}
Cytowanie w formacie APA:
Pawlak, W. (2025). „Opus honestum, utile, delectabile”. "Prawdziwe zwierciadło niewinności" Karola Piotra Sawickiego wobec "Speculum innocentiae" Gábora Hevenesiego (Preliminaria). Roczniki Humanistyczne, 3, 167-187.