Podziemny wymiar sprawiedliwości w okupowanej Polsce
[Fight justice in occupied Poland]

Artykuł naukowy w wydawnictwie zbiorowym recenzowany

Nazwa konferencji: 75 rocznica wybuchu II wojny światowej: geneza - przebieg - konsekwencje
Miejsce: Chełm
Rok wydania: 2015
Tytuł publikacji: Druga wojna światowa : wybrane zagadnienia konfliktu międzynarodowego
Redaktorzy: Waldemar Kozyra, Iwona Lasek - Surowiec, Agnieszka Zaręba
Strony od-do: 155-167
Streszczenie: Stwierdzić należy, iż na terenie okupowanego kraju powstała struktura wymiaru sprawiedliwości o niespotykanych nigdzie indziej rozmiarach oraz stopniu skomplikowania. Pojawiający się już na początku dylemat - szybko i sprawnie a przy tym bezpiecznie dla konspiracji i samego kolegium orzekającego, czy wolniej, ale przy zapewnieniu oskarżonym jak największych możliwości obrony swoich racji rozstrzygnięto tak, by prawa oskarżonych były respektowane w jak najwyższym stopniu, przy jednoczesnym zachowaniu zasad konspiracji. Świadczy o tym fakt, iż wszelkie wątpliwości rozstrzygano na korzyść oskarżonego – według Stefana Korbońskiego 90% spraw toczących się przed cywilnymi Sądami Specjalnymi kończyło się uniewinnieniem, a w ciągu całej wojny zapadło tam tylko około 200 wyroków śmierci 1. Statystyki WSS były wyższe, ale nie porażały swą masowością 2. Ze szczątkowych jedynie danych, gdyż akta sądów przetrwały w postaci fragmentarycznej możemy stwierdzić, że wydały one kilkakrotnie więcej wyroków śmierci 3, które w większości zostały wykonane 4. Szacunkowe dane mówią o około 2500 wykonanych wyrokach śmierci łącznie z orzeczeń sądów cywilnych i wojskowych, przy 3500 skazanych na najwyższą karę w około 5 tysiącach prowadzonych przez sądy podziemne sprawach5. Jeśli do tego dodamy działalność Komisji Sądzących Walki Cywilnej a później Walki Podziemnej, zajmujących się wykroczeniami i przestępstwami mniejszej wagi, które siłą rzeczy miały do rozpatrzenia większą i trudną do oszacowania w dzisiejszych warunkach ilość spraw6, to zyskamy zaledwie zarys charakteryzowanej tutaj pokrótce problematyki. Już same liczby pokazują skalę wysiłku Państwa Podziemnego w kwestii zwalczania przestępczości w trudnych warunkach okupacji. Dane te nie uwzględniają samosądów, które oczywiście również miały miejsce, jednak ich rozmiar byłby prawdopodobnie niewspółmiernie większy, gdyby nie działalność podziemnego wymiaru sprawiedliwości.
Słowa kluczowe: II wojna światowa, wymiar sprawiedliwości



Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Waldemar Bednaruk",
title = "Podziemny wymiar sprawiedliwości w okupowanej Polsce",
journal = "",
year = "2015",
pages = "155-167"
}

Cytowanie w formacie APA:
Bednaruk, W. (2015). Podziemny wymiar sprawiedliwości w okupowanej Polsce. , 155-167.