Swoistość ontologiczna i epistemologiczna kosmologii jako nauki o wszechświecie
[The Ontological and Epistemological Specificity of Cosmology as the Science of the Universe]

Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowany

Czasopismo: Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne (ISSN: 2300-4711)
Współautorzy: Adam Krawiec, Marek Szydłowski
Rok wydania: 2018
Tom: 6
Strony od-do: 149-174
Streszczenie: W pracy charakteryzujemy swoistość, tj. wyjątkowość kosmologii współczesnej rozumianej jako fizyka Wszechświata. Swoistość ta przejawia się w stosunku do samego przedmiotu badań oraz w stosunku do sposobów zdobywania wiedzy o Wszechświecie, w tym także metod stosowanych do rozwiązywania problemów. Twierdzimy, że kosmologia jest odmienna od standardowej praktyk i badawczej fizyki współczesnej (odmienność metodologiczna). Odmienność przedmiotowo-metodologiczna współczesnej kosmologii jest źródłem kontrowersyjności kosmologii (twierdzi tak Helge Kragh (1996). W pracy wskazujemy brak uzasadnienia takiej jej oceny. Odmienność przedmiotowo-metodologiczna kosmologii nie jest dla nas kontrowersyjna. Identyfikujemy tę odmienność między innymi ze swoistością predykcji (asymetria między retrognozą a prognozą), temporalnością kosmologii związanej z rozwojem technik obserwacyjnych, problemem horyzontu oraz specyfiką problemu warunków początkowych. Wskazujemy na niedookreśloność modelu czasoprzestrzennego w kosmologii w dwóch aspektach: a) problemu warunków początkowych dla ewolucji Wszechświata oraz b) problemu topologicznej niedookreśloności modelu geometrycznego czasoprzestrzeni.
Słowa kluczowe: swoistość kosmologii, kontrowersyjność kosmologii, odmienność przedmiotowo-metodologiczna kosmologii, ewolucja Wszechświata, topologiczna niedookreśloność modelu geometrycznego czasoprzestrzeni
Dostęp WWW: http://filozofiainauka.ifispan.waw.pl/wp-content/uploads/2018/05/Krawiec_149.pdf


Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Paweł Tambor and Adam Krawiec and Marek Szydłowski",
title = "Swoistość ontologiczna i epistemologiczna kosmologii jako nauki o wszechświecie",
journal = "Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne",
year = "2018",
pages = "149-174"
}

Cytowanie w formacie APA:
Tambor, P. and Adam Krawiec and Marek Szydłowski(2018). Swoistość ontologiczna i epistemologiczna kosmologii jako nauki o wszechświecie. Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne, 149-174.