Definicje i rozwój wiedzy. Od Arystotelesa do Putnama
[Definitions and the Growth of Knowledge. From Aristotle to Putnam]
Książka naukowa recenzowanaMiejsce: Lublin
Rok wydania: 2013
Streszczenie: Monografia nie ogranicza się do przedstawienia historycznych (szczególnie współczesnych) i systematycznych poglądów o definicji, ale również je rozwija, proponując koncepcję definicji. W zarysie historii teorii definicji zostały chronologicznie uporządkowane stanowiska pro i contra definicyjne. Ponadto zostały opracowane i wyakcentowane związki teorii znaczenia (oznaczania) z teorią definicji przez zastosowanie filozoficznej semantyki referencyjnej Hilarego Putnama do teorii definicji. Uwypukleniu uległ epistemologiczny kontekst teorii definicji, a dokładniej – dystynkcja episteme (wiedza pewna) vs doxa (wiedza prawdopodobna). Przez główną, przewodnią tezę – argumentowaną w monografii – został uwyraźniony fakt, że definicje pełnią użyteczne funkcje językowe i poznawcze. Nie są to jednak certystycznie rozumiane definicje realne klasyczne istotowe – ustalone ostatecznie (raz na zawsze) – ale definicje pojęte fallibilistycznie – rewidowane i zmienialne – będące rezultatami rozwoju nauk empirycznych, licznie rejestrowanego w historii nauki. Eksplikacja tezy Kazimierza Ajdukiewicza, że zakresy wyrażeń „definicja realna” i „definicja nominalna” nie są rozłączne, uświadomiła, iż ich uporządkowanie nie jest dokonywane przez podział logiczny (klasyfikację), lecz przez typologizację. Warty zauważenia jest również fakt powiązań zachodzących między różnymi odmianami (rodzajami i typami) definicji: definicje realne mogą być pełne (równościowe) lub cząstkowe (nierównościowe); definicje realne czy nominalne mogą być jednocześnie definicjami projektującymi (konstrukcyjnymi, regulującymi), sprawozdawczymi lub perswazyjnymi. Opracowana została także koncepcja definicji realnej projektującej konstrukcyjnej niearbitralnej wzbogacającej język o nowe wyrażenie, które ma odniesienie przedmiotowe. Rezultatem takiej definicji jest zdanie syntetyczne. Opozycją tak pojętej definicji realnej jest definicja nominalna projektująca konstrukcyjna arbitralna, będąca postulatem znaczeniowym (ustanowieniem terminologicznym), wzbogacającym język o zdanie analityczne. Definicja projektująca, po jej wprowadzeniu do języka, staje się definicją sprawozdawczą. Definicja sprawozdawcza może być zdaniem syntetycznym (w przypadku definicji realnej sprawozdawczej) i zdaniem analitycznym (w przypadku definicji nominalnej sprawozdawczej). Ponadto wyeksplikowana została dystynkcja: definicja realna perswazyjna manipulacyjna oraz niemanipulacyjna. Monografia – jako próba współczesnego, nowego spojrzenia na tradycyjną teorię definicji – może być użyteczna, między innymi, dla językoznawców (lingwistów), psycholingwistów, socjolingwistów, filozofów języka i nauki, a także semiotyków, metodologów i epistemologów.
Słowa kluczowe: definicje, rewizja przekonań, esencjalizm, fallibilizm
Cytowanie w formacie Bibtex:
@book{1,
author = "Robert Kublikowski",
title = "Definicje i rozwój wiedzy. Od Arystotelesa do Putnama",
year = "2013",
}
Cytowanie w formacie APA:
Kublikowski, R. (2013). Definicje i rozwój wiedzy. Od Arystotelesa do Putnama. Lublin: