Co powinno interesować filozofa w religii?
[What Should a Philosopher Seek in Religion?]
Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowanyCzasopismo: Roczniki Filozoficzne (ISSN: 0035-7685)
Rok wydania: 2013
Tom: 72
Numer czasopisma: 1
Strony od-do: 357-372
Streszczenie: Inspiracją do napisania niniejszego artykułu były rozdziały V–VII książki Ryszarda Kleszcza Logika, metafilozofia, wszechmoc. Siedem studiów filozoficznych (2021), dotyczące tej części metafizyki, którą w terminologii scholastycznej określano jako filozofię Boga, a obecnie umiejscawia się ją w obrębie teologii filozoficznej lub filozofii religii. Koncentruję się na trzech pytaniach: 1) jak odróżnić badania w zakresie filozofii religii od badań w naukach o religii; 2) czy typowe dla znacznej liczby filozofów religii ograniczanie badań do monoteizmu w największych religiach świata, a w kwestiach bardziej szczegółowych do chrześcijaństwa, można przekonująco uzasadnić bez ujawniania ich własnych przekonań w sprawie religii; 3) czy klasyczny teizm stanowi właściwą artykulację chrześcijańskiego znaczenia słowa „Bóg”. W odpowiedzi na pier-wsze pytanie twierdzę, że filozofem religii jest ten, kto bezpośrednio lub pośrednio zajmuje pozytywne lub negatywne stanowisko w sprawie kognitywnego charakteru, a zwłaszcza prawdziwości (Kleszcz wolałby powiedzieć: „uzasadnienia”) wierzeń czy doświadczeń religijnych. Na drugie pytanie, inaczej niż Kleszcz, odpowiadam negatywnie: ujawnienie przez filozofa własnego stosunku do religii nie niweczy ideału obiektywności, natomiast promuje uczciwość wobec czytelników i eliminuje pewien rodzaj teoretycznej hipokryzji spotykany u zwolenników filozofii uprawianej w sposób rzekomo neutralny względem własnych przekonań. Moja odpowiedź na trzecie pytanie jest także negatywna. Potrzebna jest nam dzisiaj mniej zachowawcza, odważniejsza w swoich roszczeniach filozofia religii niż ta proponowana przez Ryszarda Kleszcza — taka mianowicie, która naśladuje sposób uprawiania filozofii przez dawnych mistrzów, np. przez św. Tomasza z Akwinu, polegający na poszukiwaniu filozoficznych podstaw dla chrześcijaństwa, a nie taka, która uznaje wyniki ich ustaleń, np. w kwestii natury Boga, za zasadniczo ostateczne, a korygowalne jedynie w drobnych szczegółach
Słowa kluczowe: Ryszard Kleszcz; filozofia religii a nauki o religii; bezstronność a uczciwość fi-lozofa religii; teizm klasyczny; teizmy nieklasyczne.
Dostęp WWW: https://czasopisma.tnkul.pl/index.php/rf/article/view/617/444
DOI: https://doi.org/10.18290/rf237102.18
Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Piotr Gutowski",
title = "Co powinno interesować filozofa w religii?",
journal = "Roczniki Filozoficzne",
year = "2013",
number = "1",
pages = "357-372"
}
Cytowanie w formacie APA:
Gutowski, P. (2013). Co powinno interesować filozofa w religii?. Roczniki Filozoficzne, 1, 357-372.