Żydowski folklor na łamach prasy polsko-żydowskiej (1900-1939)
[Jewish Folklore in Polish-Jewish Press (1900-1939)]

Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowany

Czasopismo: Etnografia Nowa (ISSN: 2080-8747)
Rok wydania: 2016
Numer czasopisma: 7-8
Strony od-do: 451-471
Streszczenie: Pierwsza połowa XX w. okazała się niezwykle atrakcyjną dla prasowych inicjatyw Żydów zamieszkałych w Polsce. Owszem tytułu przynależne do tej grupy czasopism odnajdziemy wcześniej, lecz zjawisko, jakim była prasa polsko-żydowska w pełni rozwinęło się dopiero po 1918 r. Twórcami prasy byli dobrze wykształceni i przygotowani do tego ludzie, którzy uznali, że jest ona świetnym narzędziem nie tylko przekazu bieżących wiadomości, ile komunikowania się z Żydami zamieszkującymi różne miasta, miasteczka i wsie II Rzeczypospolitej. Wybór języka polskiego był świadomy, gwarantował on realizację dwóch podstawowych postulatów: zwracał się ku czytelnikowi żydowskiemu spolonizowanemu, który nie znając języka jidysz czy hebrajskiego wyrzucony był poza margines społeczności (a przecież należało go z powrotem do niej włączyć), po drugie – można było zaprezentować swoją tradycję, kulturę, sztukę i literaturę czytelnikowi polskiemu. Odniosę się wpierw do „Izraelity”, na łamach którego już z końcem XIX w. pojawił się kącik „Z ludoznawstwa żydowskiego”, który może zaskoczyć współczesnego badacza swoją zawartością. Znajdują się w nim bowiem liczne opowieści związane z Mędrcami z Chełma, choć mamy opisy różnych ludowych zwyczajów. Oprócz tego pojawiały się artykuły, m.in. cykl H. Lew, O lecznictwie i przesądach leczniczych ludu żydowskiego, a także materiały podawane przez czytelników dotyczące konkretnych obrzędów. Pod uwagę należy wziąć fakt, iż tak naprawdę na łamach prasy niewiele udało się zamieścić tekstów związanych z folklorem żydowskim. Trzeba rozważyć co było tego przyczyną. Inspirujące wyda się przyjrzenie czasopismom skierowanym do dzieci. To właśnie w nich odnajdziemy najwięcej szkiców, artykułów, czasem opowieści, które dziś umieścilibyśmy w bazie danych etnograficznych. Ważnym i godnym omówienie stosunku ówczesnych elit żydowskich do zagadnienia związanego z folklorem. Tym bardziej że na łamach prasy sporadycznie co prawda, lecz pojawiały się apele o przesyłanie materiałów związanych z obrzędowością, by uchronić tradycję przed zapomnieniem.
Słowa kluczowe: folklor żydowski, prasa polsko-żydowska do 1939 r., Giza Frenklowa, Regina Liliental, obrzędy żydowskie, zwyczaje żydowskie



Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Monika Szabłowska-Zaremba",
title = "Żydowski folklor na łamach prasy polsko-żydowskiej (1900-1939)",
journal = "Etnografia Nowa",
year = "2016",
number = "7-8",
pages = "451-471"
}

Cytowanie w formacie APA:
Szabłowska-Zaremba, M. (2016). Żydowski folklor na łamach prasy polsko-żydowskiej (1900-1939). Etnografia Nowa, 7-8, 451-471.