Historyczność i normatywność sfery publicznej Habermasa
[Historicity and Normativity of Habermas's public sphere]

Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowany

Czasopismo: Roczniki Nauk Społecznych (ISSN: 0137-4176)
Rok wydania: 2021
Tom: 13 (49)
Strony od-do: 23-43
Streszczenie: Celem niniejszych studiów jest eksploracja historyczności i normatywności w koncepcji sfery publicznej J. Habermasa. Historyczność odnosi się do empirycznych okoliczności zaistnienia sfery publicznej; normatywność czyni z niej organizacyjno-regulującą zasadę nowoczesnego ustroju politycznego. W teorii Habermasa historyczność splata się z normatywnością, a połączenie to zawiera desygnaty zarówno: (1) empirycznych stanów rzeczy, jak i (2) emancypacyjnych aspiracji i moralnych powinności. Odpowiednio do swej funkcji mobilizowania dążeń zwykłych ludzi usiłujących uchronić się przed kolonizującym działaniem mocy autorytarnych (państwa absolutystycznego i świata systemów), sfera publiczna (Öffentlichkeit) jest synonimem moralnie uprawomocnionych roszczeń. Jej historyczność jest związana z na wpół instytucjonalnymi strukturami życia europejskiego mieszczaństwa; normatywność jest zakotwiczona w moralności uniwersalnej: wolnościach indywidualnych (Menschenrechte) i kolektywnym samostanowieniu (Volkssouveränität). Ponieważ obydwie dyspozycje znajdują modelowe odzwierciedlenie w etosie mieszczańskim, Habermas znajduje w nim repozytorium uniwersalnej zdroworozsądkowości, którą usiłuje aktualizować i aplikować jako remedium na inercję polityczną późnego kapitalizmu. W jego koncepcji sfera publiczna umocowana w moralności uniwersalnej zachowuje swój oryginalny sens normatywny w późnokapitalistycznym świecie systemowym i w państwie demokratycznym. Jako arena komunikacji obywatelskiej sfera publiczna jest nieodzownym instrumentem w procesie demokratycznego prawotwórstwa.
Słowa kluczowe: Habermas, sfera publiczna, normatywność, historyczność, nowoczesność, legalizm
DOI: 10.18290/rns21493.2


Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Maciej Hułas",
title = "Historyczność i normatywność sfery publicznej Habermasa",
journal = "Roczniki Nauk Społecznych",
year = "2021",
pages = "23-43"
}

Cytowanie w formacie APA:
Hułas, M. (2021). Historyczność i normatywność sfery publicznej Habermasa. Roczniki Nauk Społecznych, 23-43.