Trybunał Koronny. Ceremoniał i sztuka
[The Crown Tribunal : Ceremonial and art]

Książka naukowa recenzowana

Miejsce: Lublin
Rok wydania: 2013
Streszczenie: Udział w procesie sądowym był dla polskiej szlachty czymś więcej niż dochodzeniem sprawiedliwości, czy też walką o swoje interesy. Na Trybunał Koronny corocznie zjeżdżały tłumy, nie tylko bezpośrednio zaangażowanych w procesy, ale też i zwykłych gapiów, w Rzeczypospolitej mówiło się o nim i pisało, aktywność na różnych polach jego uczestników była więc zawsze ogromna. Dlatego też ów najwyższy sąd szlachecki (1578-1794) rozpatrywać można nie tylko w aspekcie prawnym, ale także kulturowym i artystycznym. Dla magnatów była to doskonała możliwość kreowania publicznego wizerunku oraz oddziaływania na młodszą brać. Uroczystości związane z działalnością Trybunału Koronnego to jeden z najważniejszych elementów trybunalskiego „teatrum”. Świętowano m.in. rocznice urodzin, imienin i koronacji aktualnie panującego, imieniny marszałka, prezydenta, deputatów, oraz innych dygnitarzy Rzeczypospolitej. W Piotrkowie świętowano uroczysty wjazd prezydenta, a w Lublinie marszałka. W uroczystościach tych istotną, a czasem wręcz zasadniczą rolę odgrywały dekoracje okazjonalne. Książka niniejsza poświęcona została zjawiskom z punktu widzenia ceremoniału trybunalskiego najistotniejszym, na jej kształt i kompozycję w znacznej mierze wpływ miały dostępne i wykorzystane źródła. Pomimo istnienia dość obszernej literatury dotyczącej dziejów Trybunału Koronnego i zasad jego funkcjonowania pisanych z perspektywy historyków i historyków prawa, rozdział wprowadzający, dotyczący charakterystyki omawianego sądu wydawał się w niniejszej pracy niezbędny, oczywiście przy zaakcentowaniu spraw najbardziej związanych z omawianą w książce problematyką (rozdział I). Kolejne rozdziały poświęcono ceremoniałowi trybunalskiemu (rozdział II) oraz budynkom, w których odbywały się sądy (rozdział III). Problematyką nie poruszaną przez innych piszących do tej pory o Trybunale jest życie religijne deputatów w kontekście ich działalności publicznej, czemu w niniejszej pracy poświęcony został rozdział IV. Równie nie poruszanym w dotychczasowej literaturze problemem jest zagadnienie dekoracji okazjonalnych. W tym przypadku zdecydowałem się na analizę, której punktem wyjścia są treści owych dekoracji. Jednocześnie wydawało mi się niezbędne cytowanie niektórych opisów dekoracji w innych rozdziałach, starając się jednak nie powtarzać przedstawianych wcześniej faktów (rozdział V). Rozdział VI stanowi próbę odpowiedzi na pytanie: w jaki sposób funkcjonowanie Trybunały Koronnego wpłynęło na obraz miast trybunalskich, co zwłaszcza w świetle najnowszych prac cytowanych powyżej nie może być uznane za sprawę oczywistą oraz w jaki sposób w sztukach plastycznych próbowano kreować wizerunek deputata. Z racji ogromnej ilości różnego rodzaju nowożytnych tekstów (literatura piękna, publicystyka, prywatna korespondencja), w sposób krytyczny odnoszących się do ceremoniału trybunalskiego, rozdział VII poświęcony został tej właśnie problematyce. W Zakończeniu dokonano próby porównania polskiego trybunału z sądami innych krajów w czasach nowożytnych.
Słowa kluczowe: Trybunał Koronny, ceremoniał, Lublin, Piotrków (Trybunalski)



Cytowanie w formacie Bibtex:
@book{1,
author = "Krzysztof Gombin",
title = "Trybunał Koronny. Ceremoniał i sztuka",
year = "2013",
}

Cytowanie w formacie APA:
Gombin, K. (2013). Trybunał Koronny. Ceremoniał i sztuka. Lublin: