Paradoxe et figures apparentées : quelques observations sur la place du critère sémantique dans les inventaires rhétoriques
[Paradox and other affined figures: on the semantic criterion in the rhetorical classifications ]

Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowany

Czasopismo: Roczniki Humanistyczne (ISSN: 0035-7707)
Rok wydania: 2007
Tom: 54/55
Numer czasopisma: 5
Strony od-do: 83-106
Streszczenie: Tradycyjne klasyfikacje zabiegów retorycznych uwzględniają paradoks jako figurę polegającą na połączeniu przeciwieństw w celu zwrócenia uwagi na głębszy, prawdziwy sens wypowiedzenia, nie opisują jednak metodycznie jego mechanizmów semantycznych. Podobnie rzecz ma się z innymi figurami, z których niektóre (jak antanaklaza, antyteza, przeciwieństwo, kontrast, ironia, oksymoron, paradiastola i paronomazja) są intuicyjnie kojarzone z paradoksem ze względu na pewne podobieństwa, oparte głównie na obecności wyraźnych opozycji na poziomie sensu lub, rzadziej, wyrażenia. Różnią się one jednak znacznie na płaszczyźnie morfologiczno-składniowej, która wydaje się podstawowym puktem odniesienia w klasyfikacjach figur retorycznych, podczas gdy kryterium semantyczne, wykazujące w większości przypadków częściową lub całkowitą identyczność mechanizmów, według których działają te figury, zostaje najczęściej pomijane. Celem niniejszego artykułu jest prześledzenie funkcjonowania paradoksu i figur mu „pokrewnych” w świetle ich wzajemnych związków semantycznych, co pozwala na wyodrębnienie przy pomocy metodologii językoznawczej nowych kategorii klasyfikacji i może stać się punktem wyjścia do bardziej systematycznej hierarchizacji powszechnie znanych figur retorycznych.
Słowa kluczowe: paradoks, dyskurs, figura retoryczna, semantyka

---

Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Katarzyna Wołowska",
title = "Paradoxe et figures apparentées : quelques observations sur la place du critère sémantique dans les inventaires rhétoriques ",
journal = "Roczniki Humanistyczne",
year = "2007",
number = "5",
pages = "83-106"
}

Cytowanie w formacie APA:
Wołowska, K. (2007). Paradoxe et figures apparentées : quelques observations sur la place du critère sémantique dans les inventaires rhétoriques . Roczniki Humanistyczne, 5, 83-106.