Etap wstępny. Społeczna i polityczna weryfikacja kandydatów na studia wyższe w Polsce w latach 1947–1956
[Preliminary Stage. Social and Political Vetting of Candidates for Higher Education]
Artykuł naukowy w wydawnictwie zbiorowym recenzowanyNazwa konferencji: Środowisko studenckie w krajach bloku sowieckiego 1945–1990
Miejsce: Wrocław-Warszawa
Rok wydania: 2020
Tytuł publikacji: Środowisko studenckie w krajach bloku sowieckiego 1945–1990
Redaktorzy: Kamil Dworaczek i Krzysztof Łagojda
Strony od-do: 15-36
Streszczenie: Rządzący w Polsce Ludowej zamierzali za pośrednictwem oświaty dwa cele – doraźny i perspektywiczny. W pierwszym przypadku zmierzano do przygotowania odpowiedniej liczby robotników dla rozbudowującego się ramach planu sześcioletniego przemysłu (większość młodzieży miała podjąć – po krótkim przeszkoleniu – pracę zawodową). Przy okazji chodziło o stworzenie „nowego proletariatu”. Zadaniem długofalowym miało być wykształcenie własnych kadr – „nowej”, „ludowej” inteligencji. Miejscem „produkcji” „nowej” inteligencji, kadr naukowych i partyjnych miały być szkoły, zarówno wyższe, jak i średnie. Warstwa ta powinna przede wszystkim rekrutować się spośród młodych robotników i chłopów (tzw. mało- i średniorolnych). Narzędziem realizacji obu celów stała się sztuczna i negatywna selekcja społeczna towarzysząca przechodzeniu przez poszczególne szczeble edukacji prowadzona za pomocą metod administracyjnych w oparciu o pozamerytoryczne kryteria („kryteria partykularystyczne”). Czynnikami decydującym o „przydatności” ucznia były bowiem jego pochodzenie społeczne, status majątkowy, postawy polityczne jego samego i jego krewnych (dopiero potem wiedza i umiejętności). Weryfikacja obejmowała trzy etapy: przejście ze szkoły podstawowej do ponadpodstawowej, matura i egzaminy wstępne na studia. Jej elementem było także kierowanie większości absolwentów szkół podstawowych do zasadniczych szkół zawodowych, które przygotowywały bezpośrednio do podjęcia pracy w przemyśle.
Słowa kluczowe: młodzież, stalinizm, selekcja społeczna, uczelnie wyższe, inżynieria społeczna, PRL
Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Jacek Wołoszyn",
title = "Etap wstępny. Społeczna i polityczna weryfikacja kandydatów na studia wyższe w Polsce w latach 1947–1956",
journal = "",
year = "2020",
pages = "15-36"
}
Cytowanie w formacie APA:
Wołoszyn, J. (2020). Etap wstępny. Społeczna i polityczna weryfikacja kandydatów na studia wyższe w Polsce w latach 1947–1956. , 15-36.