Cenzura wobec Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 1944-1989
[Censorship against the Catholic University of Lublin 1944-1989]

Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowany

Czasopismo: Roczniki Humanistyczne (ISSN: 0035-7707)
Rok wydania: 2018
Tom: 66
Numer czasopisma: 2 spec.
Strony od-do: 157-178
Streszczenie: Polityka władz PRL wobec Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego była emanacją stosunku komunistów do Kościoła katolickiego posiadającego w Polsce ugruntowany od wieków autorytet. Kiedy władza decydowała się na nasilenie konfliktu z Kościołem, miała wiele możliwości oddziaływania także na jedyną katolicką uczelnię, a tym samym wpływania na jej aktywność oraz oblicze. Na poziomie szykan i represji, jeżeli odrzucimy ostateczność, tj. zamknięcie uczelni, miała do dyspozycji zarówno jawne mechanizmy nacisku, jak i możliwość prowadzenia tajnych, zakulisowych działań. I skwapliwie korzystała z obu tych sposobów. Wpływała na ograniczenie dopływu środków, podcinając płynność finansową uczelni; stawiała bariery na poziomie rekrutacji; zmuszała do zamknięcia niewygodnych kierunków i nie wydawała zgody lub utrudniała tworzenie nowych; wpływała na odebranie uprawnień do przeprowadzania przewodów doktorskich i habilitacyjnych; sankcjonowała rozpracowanie przez służby specjalne środowiska akademickiego, inwigilację studentów oraz pracowników uczelni, w skrajnych przypadkach doprowadzając do relegowania albo nieprzedłużania umowy o pracę. Cenzura ze swoimi działaniami znakomicie wpisywała się w ten ciąg szykan, ograniczając dostęp do myśli, a w niektórych wypadkach wręcz wpływając na uniemożliwienie przekazu czy to przez niedopuszczenie do publicznej wypowiedzi, czy np. wstrzymanie publikacji, rzadziej konfiskatę gotowego druku. Z reguły posługiwano się ingerencją w celu eliminacji fragmentów tekstu lub dokonywano zmian konkretnych sformułowań. Mówiąc o działalności cenzury, dotykamy wyłącznie skutków decyzji politycznych, które zapadały w innym miejscu. Należy zatem pamiętać, kto w ówczesnej rzeczywistości tak naprawdę sterował treściami przekazu, a więc o roli Polskiej Partii Robotniczej, a później Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w tworzeniu rzeczywistości peerelowskiej oraz w kreowaniu obrazu świata. Cenzura miała tu rolę wyłącznie pomocniczą obrony interesów tej jednej partii, stanowiąc ostatnią blokadę niezależnej myśli i słowa.
Słowa kluczowe: cenzura, represje polityczne, systemowy ateizm, wolność słowa
Dostęp WWW: http://czasopisma.tnkul.pl/index.php/rh/article/view/10639/10607
DOI: 10.18290/rh.2018.66.2s-8

---

Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Jacek Sawicki",
title = "Cenzura wobec Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 1944-1989",
journal = "Roczniki Humanistyczne",
year = "2018",
number = "2 spec.",
pages = "157-178"
}

Cytowanie w formacie APA:
Sawicki, J. (2018). Cenzura wobec Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 1944-1989. Roczniki Humanistyczne, 2 spec., 157-178.