Czas podjęcia budowy wieży zamkowej w Lublinie w świetle najnowszych badań archeologicznych
[The time of constructing the castle tower in Lublin in the light of newest archaeological data]
Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowanyCzasopismo: Kwartalnik Historii Kultury Materialnej (ISSN: 0023-5881)
Rok wydania: 2019
Tom: 67
Numer czasopisma: 3
Strony od-do: 307-322
Streszczenie: Artykuł dotyczy kwestii czasu powstania oraz osoby fundatora wieży zamkowej w Lublinie, nazywanej także donżonem. Tekst omawia dyskusję historyczną dotyczącą poruszanych zagadnień, referuje najważniejsze wypowiedzi badaczy w tych kwestiach. Po krótce omawia kwestię wiarygodności wzmianki Jana Długosza, który za budowniczego obiektu uznawał księcia halickiego Daniela, oraz wypowiedzi kolejnych historyków na temat wspomnianej wzmianki. Do ostatnich lat panowało przekonanie, że przekaz ten jest błędny, choć wieża rzeczywiście jest obiektem trzynastowiecznym, a za jej budowniczego uznawano z reguły któregoś z władców panujących w XIII wieku w Krakowie, począwszy od Henryka Brodatego, skończywszy na Leszku Czarnym. Odosobnione miejsce zajmują w historiografii poglądy sytuujące powstanie wieży znacznie później, nawet w czasach Władysława Jagiełły (Stanisław Kuraś). Poza dyskusją opartą o źródła pisane w artykule zaprezentowano wyniki głównych badań dotyczących donżonu przeprowadzanych przez specjalistów innych dziedzin, głównie archeologów, ale także historyków sztuki, czy geologów. Sporo miejsca poświęcono omówieniu najnowszych badań archeologicznych dotyczących między innymi fundamentów wieży, które zostały przeprowadzone w latach 2006-2008 przez Edmunda Mitrusa i Mariusza Matyaszewskiego. Archeolodzy w efekcie dokonanych przez siebie odkryć fragmentów drewnianej zabudowy na dziedzińcu zamkowym, które udało się precyzyjnie wydatować metodami dendrochronologicznymi na XIII wiek, a także układu nawarstwień stykających się z fundamentem donżonu postawili tezę, że powstał on znacznie później, niż dotąd przyjmowano, bo u schyłku XIII lub nawet w początkach XIV wieku. Tym samym tokiem myślenia podążyli inni archeolodzy w najnowszych publikacjach poświęconych czasowi powstania i fundatorom lubelskiej wieży (Andrzej Rozwałka, Marek Florek). Ostatnia część artykuły odnosi się do tez postawionych zarówno przez archeologów, którzy przeprowadzali najnowsze badania, jak też przez autorów najnowszych publikacji. Jak się wydaje część wniosków zawartych w najświeższych opracowaniach jest przedwczesna i opiera się częściowo na nadinterpretacjach materiału pozyskanego w efekcie prac przeprowadzonych w latach 2006-2008.
Słowa kluczowe: Lublin, wieża zamkowa, donżon, badania archeologiczne
Dostęp WWW: https://rcin.org.pl/dlibra/publication/119833/edition/98556/content
Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Jacek Chachaj",
title = "Czas podjęcia budowy wieży zamkowej w Lublinie w świetle najnowszych badań archeologicznych",
journal = "Kwartalnik Historii Kultury Materialnej",
year = "2019",
number = "3",
pages = "307-322"
}
Cytowanie w formacie APA:
Chachaj, J. (2019). Czas podjęcia budowy wieży zamkowej w Lublinie w świetle najnowszych badań archeologicznych. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, 3, 307-322.