Doświadczenie wiążącej mocy prawdy. Metodologicznie zasadny punkt wyjścia etyki jako nauki
[The experience of the binding power of truth, A methodologically valid point of departure for building normative ethics as a scholarly discipline]
Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowanyCzasopismo: Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL - Lublin i Fundacji Jana Pawła II - Rzym (ISSN: 0860-8024)
Rok wydania: 2018
Tom: 31
Numer czasopisma: 2(122)
Strony od-do: 346-363
Streszczenie: Artykuł jest analizą zaproponowanej przez Tadeusza Stycznia etyki jako nauki zarazem empirycznej i normatywnej. Empiryczność jest gwarantowana przez doświadczenie wiążącej mocy prawdy, a wiążąca moc prawdy – normatywność. Punktem wyjścia są rozważania nad problemem logiczno-formalnego przejścia od zdań opisowych do normatywnych. Styczeń godzi się, iż takiego przejścia nie ma, ale uważa, że w etyce ten problem nie istnieje – nie chodzi w niej bowiem o związki formalno-logiczne między zdaniami, ale o doświadczenie ujmujące rzeczowe i konieczne związki między „jest” i „powinien”. Takim doświadczeniem jest bezpośrednie doświadczenie wiążącej mocy prawdy, wyrażone stwierdzeniem: „Com sam stwierdził, temu nie wolno mi zaprzeczyć”. Jest ono zarazem doświadczeniem etycznym i antropologicznym, bowiem zarazem jest auto-informacją o stanie rzeczy i o podmiocie jako autorze stwierdzenia oraz auto-impertatywem afirmowania przez podmiot poznający prawdy dla niej samej – etyka okazuje się antropologią normatywną. Analiza koncepcji Stycznia pozwala stwierdzić, że tak rozumiana etyka normatywna spełnia elementarne kryteria naukowości i wobec tego normatywność nie podważa wobec tego naukowości. Natomiast doświadczenie wiążącej mocy prawdy, które daje etyce metodologicznie poprawny i epistemologicznie zasadny punkt wyjścia jest uteoretyzowane co najmniej w tym sensie, że jest ujęte w pewnym języku i zakłada wiedzę tła (np. istnienie natury ludzkiej i istotową racjonalność człowieka), ale w tym aspekcie etyka normatywna dzieli los wszelkich nauk empirycznych. Natomiast budując etyka na doświadczeniu, w uzasadnieniu jej twierdzeń ostatecznie odwołujemy się do metafizyki, toteż wydzielanie etyki normatywnej z całości filozofii okazuje się zabiegiem chybionym.
Słowa kluczowe: Tadeusz Styczeń, etyka, antropologia normatywna, wiążąca moc prawdy, problem przejścia od "jest do "powinien"
DOI: 10.12887/31-2018-2-122-19
Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Ewa Lekka-Kowalik",
title = "Doświadczenie wiążącej mocy prawdy. Metodologicznie zasadny punkt wyjścia etyki jako nauki",
journal = "Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL - Lublin i Fundacji Jana Pawła II - Rzym",
year = "2018",
number = "2(122)",
pages = "346-363"
}
Cytowanie w formacie APA:
Lekka-Kowalik, E. (2018). Doświadczenie wiążącej mocy prawdy. Metodologicznie zasadny punkt wyjścia etyki jako nauki. Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL - Lublin i Fundacji Jana Pawła II - Rzym, 2(122), 346-363.