Współdziałanie warunkiem wolności? Ujęcie Williama Sterna (Od modelu interakcyjnego do modelu ludzkiego działania)
[Cooperation – a condition of freedom? William Stern’s approach. From a model of interaction to a model of human action]

Rozdział w recenzowanej książce naukowej

Miejsce: Lublin
Rok wydania: 2012
Tytuł publikacji: Człowiek w obliczu zniewolenia : od zagrożeń do nadziei
Redaktorzy: Zbigniew Bronisław Gaś
Strony od-do: 215-234
Streszczenie: W okresie wzrastających wymagań stawianych człowiekowi dysproporcja pomiędzy oczekiwaniem od niego osiągnięć, rozwijania przedsiębiorczości, kreatywności etc. a posiadaniem przez niego umiejętności radzenia sobie z sobą samym i napotykanymi życiowymi trudnościami może powodować rozgoryczenie i zagubienie. Stan ten jest potęgowany kryzysem autorytetów, specyficznie pojętą „wolnością od” - od ograniczeń świata uznawanego coraz częściej za obcy, czasem nawet zagrażający czy wrogi. W tym kontekście proponuję inspirację dla praktyków poszukujących rozwiązań tego typu problemów. Tematem artykułu jest specyficzne (oryginalne) ujęcie ludzkiego działania oraz wolności jako rezultatu współdziałania człowieka z innymi (ze światem). Zostało ono zaproponowane przez W. Sterna – twórcę wskaźnika IQ, którego naukowe zainteresowania znacząco wykraczały poza ten obszar. Obecnie koncepcja ta znajduje potwierdzenie w przeprowadzanych-niezależnych programach badawczych. W artykule zaprezentowane zostanie również modelowe ujęcie ludzkiego działania, odmienne od interakcyjnej perspektywy, analizującej przyczynowo-skutkowe zależności zachodzące pomiędzy „zmiennymi osobowościowymi” i „zmiennymi sytuacyjnymi”.
Słowa kluczowe: zachowanie, działanie, interakcja osoba-sytuacja, współdziałanie, charakter, indywidualność, W. Stern